WQ5 Boazodoallohålddahus Reindriftsforvaltningen Båatsoe-burriej reereme Evttohus oddia orohatråjiid birra Kårå'Sjoga oadabealde Boazodoallohålddahus Geassemånnu 2004
4.2. Orohagat GustovaS orohatjuohkin (oktan rådjenilgehusaiguin) oarjjabeale orohagain vuolgå iesgudetge mearrådusain. eielggadeami dihte leat mearrådusat namuhuvvon nuovvovaå tabeallas, mii maiddåi najeha ovttaskas orohagaid bruttoareåla. Tabealla 4.2. Gustovai mearrådus orohatråjild birra Kårdijoga oadjabealde (juavlamånu I. beaivvi 200324). 15 I6A 16B 16C 16D 17 18 Mahkaravju og Stilkonjarga Kårå8joga gielda- ja 6alcaguohtun Kirågjoga dalveguolitun FyIkkamånni (mearrådus) Boazodoallostivra 41213/02 Boazodoallostivra M i 7/81 Boazodoallostivra a.1.4i 7/81 Boazodoanostivra åå i 3/02 FyIkkamånni (meanadus) Boazodoallostivra å Si 7/81 FyIkkamånni (mearrådus) 10.11.1934 30.01.2002 02.-03.02.1981 02,03.02.1981 30.01.2002 10.11.194 02,03.02.191 10.11.1934 494 km2 748 Fan2 725 km2 1.125 lun2 581 km2 3.075 km2 2.701 km2 Boazodoallohålddahus 2004. Ressursregnskap for reindriftsnæringen for reindriftsåret 2002 01 Almmuht.of von oddajagemanus 2004. 14
Vestlige distrikter i Ost Finnmark a. misga Skarii se. eir.. DL. 1.1 000000 15
lei vuoddun Boazodoallostivrra mearrådussii åsahit odda orohat I60. Dan oktavuodas råhkaduvvui eielga rådjeeilgehus sihke orohat 16D dåfus ja dan oasi dåfus mii båzii I6A:s ("odda" orohat 16A). Dåt råjit leat eilgejuvvon 4.1.-kårtagovvosis. Dåt eilgehus mielddisbuyttii earret earå altte bodii'cie1ga nuorttabeale rådji (Porsåugguvuonas orohagaid 16A ja I6D dåfus). Nu go boahtå ovdan 5.3.9.- ja 5.3.10.-kapihttaliin, de lea 1eama riidu guovtti siidda gaskka orohat 16C:s siskkåldas råjiid birra. Åkki Cilgejuvvo dårkileappot namuhuvvon kapihttaliin (oktan eujuhusaiguin). Dås namuhuvvo dube oanehaëeat ahte riidu bisttii guhkå ja lei måogii giedahallamis GuovIlustivrras, ovdal go stivra dagai mearrådusa rådjelinjå birra. Vuorji siida våiddii dån mearrådusa. Véidingiedahallamis dåguha Boazodoallohålddahus ahte GuovIlustivrras lei léfikavuoddu dahkat dåkkår mearrådusa, dat mearkkab mearridit råjiid sfidaguoviluidiguohtunguoviluid gaskka. Boazodoallostivra nannii dasto mearrådusa. Nubbi dåin guoskevak siiddain manai åkkål Ståhta vuostå. Åbi lei duopmostuolus giedahallamis, mii ålgovuorus nannii Boazodoallostivrra mearrådusa. Akki guoddaluvvui, muhto guoddaleapmi gessojuvvui matjuel ruovttoluotta. Eanandoallodepartementa attii dasto lobi hukset åiddi dån råji mielde. 5.1.-kårtagovvosis lea dåt åidegeinnodat geavahuvvon almmolaeeat mearriduvvon juohkinrådjin orohaga siskkobealde. Leat maiddåi leamb stuora vuostelasvuodat eananhålddabami ja orohat 16B hålddbeami dåfus, dåt guoskå erenoamit Boalotnjårgga ja Mårrenjårgga siiddaid doalloovttasbargui. Åkki lea dårkileappot eilgejuvvon 5.3.- ja 6. kapihttaliin. GuovIlustivra giedahalai åkbeuo1mma earret earå Boazodoallohoavdda reivve vuodul, gos earret earå éilgejuvvui dat låhkavuoddu man mielde såhttå juohkit orohaga guokunguoviluide34. GuovIlustivra dagai Cuovvova mearrådusa: "GuovIlustivra mearrida ahte guohtuneatnamat dan 3 siidda gaskka, Boalotnjårgga, Råvdola ja Jåhkenjårgga gaskka, orohat I6B:s juhkkojuvvojit dålå diddiid mielde." Mearrådusas lea Cielga våilevbvuohta ahte ii atte dårkilis rådjeeilgehusa. Nu go manuelis boahtå ovdan, de lea dåt dagahan oalle olu eahpesihkarvuoda dåid råjiid dåfus. Eai leat vuosttaldeamit eai ge våidagat mearrådusa dåfus ahte juohkit orohat I6B, ja Boazodoallohoavda 0uoeeuhii marjrjel ahte GuovIlustivrra mearrådus "...éielggada gaskaboddosa3 éovdosa maid buot bealr galget såhuit dohkkehit"35. Viidåseappot seamma reivves gohuojuvvojedje GuovIlustivra ja Boazodoallokantuvra euovvolit ieiaset mearrådusaid bagadallamiin ja veahkehemiin ovttasbargokiehtadusaid dåfus guoskevak beliid gaskka. Seammås muitaluvvui ahte odda orohatjuohkin såhttå vurdojuvvot ålggahuvvot oddajagemånu I. beaivvi 1996 råjes. Nu go maugelis oaidnit, såhttå dåt matjemus cealkåmuk dagahan dan boasttuipmårdusa ahte GuovIlustivrra mearmdus lei åtgeråddjejuvvon mearrådus. Nu go ovdalis lea namuhuvvon, de geavahuvvui seamma låhkavuoddu juohkit guohtunguoviluide maiddåi dasa ahte addit lobi Mårrenjårgga ja Boalotnjårgga siiddaide doaimrnahit doalu ovttas. Orohat I611 juohkinåski årvvostallojuvvui Mårrenjårgga siidda ohcama ektui easkojuvvot oktii Boalotnjårgga siiddain. Danne gohceojuvvojedje sihke orohat I6A ja orohat I6B oktasak eoahkkimii eos ledje GuovIlustivrra ja Boazodoallokantuvrra ovddasteaddjit36. Orohagaid gohecojuvvon bealit ledje ovttaoaivilis das ahte sii åt eot ieb håbmet Siehtadusa, eai ge clarbbas. veahki Boazodoallokantuvrras ii ge GuovIlustivrras. Beavdcgirji 14. 18.06.1003 Nuorta-Finnmarkku GuovIlustivrras (å3i 58/934 Doaibmadiliid ârvvotaiian orohat 16 B: s Kei3e 0. 06.08.1993 Boazodoallohow.ddas Nuorta-Finunårkku 13 0oahkkinreferåhua b 18.04.1994 Nuorta-Finnbnårkku Boazodbailoweronemas. 18
Reivves I997:s Cujuhuvvui giehtadussii mii galggai gustot dassaiii go lei vurdojuvvon'åovdojuvvot Sara-låvdegotti evttohusa bokte odda orohatjuohkima birra Finnmarkkus37". Lassin daidda namuhuvvon rådjegeassinnidda lea orohat I6C o22on formaialas lobi cegget åiddiid orohat 17 siskkobealde. Dårkilet Cilgehus dån mearrådusa duogélis boahtå ovdan 5.2.- kapihttalis. Dån vuodul leat iesgudetge åigodagaid dahkkojuvvon mearrådusat rådjelinjaid birra eanas geassesiiddaid gaskka. II leat dahkkojuvvon makkårge formålalag mearrådus Cuovvovag siiddaid gaskka: Låhtina ja Vuorjji gaskka Låhtina ja Njeaiddåna gaskka Skuohtanjargga ja Mårrenjårgga gaskka 5.3. Arbevirola geavahanråjit 5.3.1. Råvdol siida (orohat 16B) Råvdol siida Iea orohat 168 oarjelulit siida. Siiddas lea rådji oarjjås orohat 21 Gearretnjargii (Oarje-Finnmårku), davås Jahkenjårgga siidii (orohat 16B) ja nuorttas orohat 17 johtingeainnu guvlui. Guohtungeavaheapmi 1950-jagiin Ohcamis mii ovddiduvvui Såmefålddi boke eilgejedje boazoeaiggådat geinnodaga ie2aset guohtunguovilu åidurna dåfus38. Boazoeaiggådat eaktudedje ahte guohtunguovlu galggai leat råddjejuvvon aiddiid/iunddoias hehttehusaid bokte Vuotkevuonas Jåhkovuonas Vuolit Mipelanjavrri bokte Råvdoljohkii. Dasto såvve sii maiddåi åiddi Luomojavniide ja viidåseappot oarjjåsluksa Ruoggajogagor2åi. Såmefå1di vuostålasttii man it oasi ohcarnis ja deattuhii ahte "...lea unnånjahkehahtti ahte earå johttisåpmelajtat orohagas dohkkehivååe dåkkår åiddi gasku johtingeainnu." Såmefåldi deattuhii maiddåi ekonomalag beali ja Cujuhii dan oktavuodas dan vuollegis boazolohkui. Vorrena guohtungeavaheami Cilgehus duodagta ahte oarjedavit oassi dån åideplånas ollaguvvui (geahea 5.I.-kårtagovvosa). Golbma åidegeinnodaga oktan Iunddolag hehttehusaiguin råhkadedje ovttas råji davås. Nuorttas lei guohtunguovlu, Vorrena mielde, råddjejuvvon daid ceakko nuorta råmaid bokte, Gårdevåri ja "Davebragga"(seamrna go dålå kårttaid Gårdevårstealli). RådjeCilgehus nuorttas Iea nu heittot ahte das sahte leat eambbo rievttalag mearkkasupmi go bagadussan. 5.1.-kårtagovvosis leat mii diktån viidåset råji nuorttasluksa Cuovvut Gorsåv22i. Ovddit Cilgehusa mielde dattetge ii åbut dån dulkot geavahanrådjin. Åidi orohat 21-Gearretnjårega guvlui Oarje-Finnmårkkus råhkadii råji oarjeluksa ja dat boahtå oktii emoviluraj" Lohpleegget dån åiddi ovdalis namuhuvvon ohearna mielde addui Måret-Nlihkkalii "oln ovdal Åiddi birra muitalusvo FyIkkamanni 1934 mearradusas. Byaic.dc,a!!,11,:a ddassthil!rohal!68, Finntrirkku SameffildWsgieltida 19
Ravdol siidas arealbruk 1:100000 sse kolfrem ) 3 \ 0 reulligr Petsanger. 0 L,87 \C -c, 6-1) ' 183 l'avva88., ) / / // : l..---... i 1" ' '-R--2.?..)% x' '1.\ K. N \ <, _, -,-2-, (..,,..,,, 1,,,..,..,k., ç_,..-\., \.- -i-,, _ 31- sichroja/r W evianramge88.0'1.0 nonletigne. 11134 ivneast nsiel tso FVF ner,s'erni tec Alenng o. vi5,8t = = Pfl at 188 it t /V Nnew & 1211 b-,1 fl 9.9 ru. //118.8rtwm.e..6-',_ Itsejairrit H-E- - -'1.;=.-' ::--,k.., -C) - -=:=. -..-.-.. ' _- r----- LIJI_ 4misizia - sa - =fal,rn - I Kårtagovus 5.1. Rilvdol v,rilda tviv/in I 613) ennangeavaheu,prin (iigndagav 1954-2003 20
I 950-jagiin guodohii Ravdol luovvasiid Ruo avakki oatjjalulåbealde giddat. Dalle geavahii siida guohtumird nu guhkås luksa go Miessoaivåi, mii dasto såhttå Cfigejuvvot nuortaluksa geavahanrådjin (Ruo avakki oarjjabealde). 1950-jagiin ollii siida geasseguohtunguvlui birrasiid miessemanu I. beaivvi, ja johttåi fas sullii nak6amånu 25. beaivvi. Dasto lei siidaguovlu guotteteanan, geasseguohtun ja årra nak6aguohtun. eaknat johttajedje Gorsåvlli guovllus, dat mearkka a Råvdol siidda lulimus råjis. Ovdal go rasttildedje dålå E6, de johte sii luksa Gearretnjårgga åiddiid nuorttabealde ja Stuorra Håhttira badjel. Råvdol divttii ealu "gudodit muhtun åiggi" Suolovåris maggel go eallu lei mannan Råvtto joga meaddel (geahna 5.3.10.-kapihttala). Dasto jodii siida viklåseappot nuorttasluksa Mievttajohkii Vuorji siidda duovdagiid tada. Dås guodui eallu maggi navnea ovdal go johttajedje nuorttasdavås dålveguohtumiidda Darvavårrai. Vorren muitala ahte Råvdol siidda geasseguohtunguovilu nuorttit oassi, Gårdevåri badjel ja viidaseappot, lei johttingeaidnun Jahkenjårgga siidii, BoaIotnåjrgga siidii ja Mårrenjårgga siidii sihke giddat ja naknat. Guohtungeavaheapmi mangel 1982 Orohat 16B oannui 1983:s lobi cegget oktasa åiddi Råvdola ja Jahkenjårgga gaskii, Råvdoljåvrris ja RaMalåhkojavrriin oarjjås Girjjatnohkkii39. Ohcama ektui, earå bero tumild geazii, il addon lohpi hukset oarjaleappos. I 984:s juolludii Boazodoalu Ovdånahttinfoanda doarjaga åiddi huksemii49. Orohat oa66ui I988:s odda lobi hukset åiddi gitta Vuotkevuona rådjai. Lei belohahkii guhkideapmi ja belohahkii rievdadeapmi 1983 lobis. 5.1.- kårtagovvosis, mii ëåjeha siidda geasseguohtunguovilu, lea dån guovtti mearrådusa submi sårgojuvvon. li huksejuvvon makkårge årdi ohcarna ja lobi vuodul. Oasit dålå åiddis nuvvot geinnodaga veahå davveleappos. mii lea merkejuvvon 5.1.-kårtagovvosii. Almmola kårttat 6åjehit ahte doppe lei åidi juo ovdal 1983 ohcama. Dåt dattetge il leat duoda tuvvon earå oktavuodain. 1985:s ohccojuvvui doarjja njeardit golbma åiddi orohat I6B:s Suolojåvrri lulå- ja davåbealde42. Dan oktavuodas celkui orohaga ohcamis ahte "Bealli dan odda diddis Jåhkenjårgga ja Råvdola gaskka lea ceggejuvvon...". Muhtun riiddu gea2i1jahkenjårgga ja Boalotnjérgga gaskka dagai GuovIlustivra mearrådusa I 993:s mii duohtavuodas mielddisbuyttii ahte olles orohat I6B juhkkojuvvui 3 guohtunguovlun (siidaguovlun)43. Råjit 6adnojedje "dålå åiddiide". Årdegeinnodat maid Guovllustivra bijai vuoddun, ii nilgejuvvon darkileappot giedahallamis. 1985:s attii dasto Eanandoallodepartementa lobi Råvdol siidii hukset odda caggan-, mearkunja njuovvanårddi44. Lohpi lei belohahki dohkkeheapmi odda rusttegiid dåfus mat manne råji mielde luksa ja nuorttas. EmovIlurån åiddi mielde. riikaneainnu rastå Jahkovutnii Smiervutnii ja viidåseappot Oarje6ohka ja Gorsoaivvi gaskka Luomonåvniide 374 javrai. Dan 39 Reive b. 23.01.1983 Eanandoallodepartemenuas orohat I 68:ii. Mearridus b. I 1.04.1984 Boazodoahl Ovdanahnintbanddas 61/84). 4; Reive b. 02.11.1988 Eanandoallodepartemenuas orohat 16B:Ii. Bea degidi b. 10.05.1985 Nuona-Finnmarkku Colo8lIustivrras (å3si 81 85). 3:learradus b. 18.06.1993 Nuona-Finnnuirkku GuovIlustivrras (i3ai 58 93. " Reive b. 01.1 1.1985 Eanandoallodepallemennas orohat I 613:ii. 21
åiddis lea njuolggo oktavuohta 1953 ohcamii (geah6a 5.I.-kårtagovvosa). Åidi merke Mddjejumi orohat 17 johtingeainnu guvlui, gos II lean makkårge åidi 1981 juohkima oktavuodas. Eanandoallodepartementta mearrédusa håmi ja sisdoalu vuodu1 il leat seammås Ieamaå makkårge 6ieIga rievdadeapmi orohatråji dåfus. Viidåseappot addui seamma oktavuodas lohpi hukset åiddi 374 jåvrris Råvdoljåvråi, ja viidåseappot oarjjås seamma geinnodaga mielde go masa addui lohpi 1983:s (ja mii belohahkii rievdaduvvui I 988:s). I986:s ohccojuvvui doarjja njeaidit åiddiid doppe gos 1950- jagiin lei Råvdola rådji nuorttasdavås4546. Dåt oassi åiddis mii lea Bajit Åhpelanjåvrri ja Råvdoljoga gaskka, dollojuvvui måtas ja Iea ain anus47. I988:s ovddiduvvui doarjjaohcan hukset oasi dain åiddiin maidda addojuvvui lohpi 1985:545. Boazodoallostivra giedahalai 200I:s Råvdol siidda oheama boazogårddi huksensaji birra, oktan billiivuojehan-renniin, E6 buohta Idjajåvrri dålu davåbealde orohat 17:s49. Siida 6ålii ahte sii årbevirola66at leat geavahan guovilu dålveguohtumin. Boazodoallostivra mearridii ahte galggai duge addot Iohpi hukset vuojehanrenne, ja stivra åv±uhii ahte gårde-midedårbu gok6ojuvvui dan bokte ahte huksejuvvojit gaskaboddosaå gårddit/åiddit. Åkkastallan das go ii addon lohpi hukset bistevaå åiddi, lei oppalaå vårrogasvuohta bisteva.å åiddiid huksema dåfus orohagain Il ja 18. Mårs lea mearkkagupmi go årvvoåta11å dan lobi ektui maid Njeaiddån siida oa6zui, ahte åidut iemset 6ak6aguohtumiid seamma guovilus. Dålå guohtungeavaheamni Orohat 16B:s lea orohatplåna mas lea eanangeavahankårta mii Mjeha dålå geavaheami guohtumiid dåfus". Plånas 6uo2tu earret earå atne "... gudesge dan 3 siidajoavkkus leat sierra geasseguoluuneatnamat maid leat åidon årbevirolcd boazoåiddiin. Boazodiddit euvvot råji guoskeval siidajoavkkuid gaskka". eujuhuvvo 5.1.-kårtagovvosii, gosa namuhuvvon råjit leat sårgojuvvon. Viidåseappot 6uoiM orohatplånas ahte boazodoallu jodihuvvo sierra birra jagi ja ahte siiddain"leat iefaset råddjejuvvon geasseguohtunguovllut maid sii leat geavahan doloia råjes". Råvdol Iea oz2on eanangeavaheami M1gehusa gaskaboddosa dirkkisteapmåi, muhto ii leat våstidan dån åååis maidege51. Muhto siida Iea leamaå geah6adanmåtkkis dain guoviluin mat navdojuvvojit rådjeguovlun. Doppe 6åjehuvvui ahte åiddiid geavaheapmi lea veahåå rievdan. Deataleamos rievdan lea ahte åiddit eai leat dollojuvvon måtas Rffialåhkojåvrriid råjes dan båikår gos åidi boahtå oktii dainna årddiin mii vuolgå Bajit Åhpelanjåvrris Råvdoljoga guvlui (geah6a 5.1.-kårtagovvosa). Dåt rievdan vuolgå vuosttalettiin lunddoia hehttehusain ja guohtundimiaåvuodain, ii ge leat vuosnazettiin boadus rievdaduvvon guohtungeavahearnis. R eis e b. 12 04.1986 Råvdol siiddas (orohat I6B) Boazodoalu Odinahuinfondii. Dan ilais leat åiddit aigegum diiat due guohtunguovilu rådaljejumi oktaamodas. Danne das ii leat mearkkasuptni dasa ahte juolluduvanii go doarjja vai njeidojuvvojedje go åiddit. Geaheadanraporta b. miessemånnu 2004 1ngolf Baltos, Nuorta-Finnmårkku Boazodoallohalddahusas. Beaadegirji b. 09.05.1988 Nuona-Finnmarkku GuovIlustivrras (Mka 86 88). Beavdeairji b 10.09.2001 Boazodoallostivrras (as3i 53 OI Bem denirji b 27.11.2003 Nuona-Finnmarkku Gum11ustivrras (assi 80 031. Reia e bt 01.04.3004 Boazodeallohom ddm learasioga oarpabeali orohagaide. Gaskaboddosa nulaskuddan KaraSjoga oarjjabeall orohatranid birra. 22
5.3.2. Jåhkenjårgga siida (orohat 16B) Siida lea okta dan 3 dålå siiddas orohat I 6C:s ja lea davåbeale Råvdola dan njarggas mii lea Muon-alvuona ja Jåhkovuona gaskkas. Geohtungeavaheapmi 1950- jagiio 1950-jagiid guohtunguovilu olggut råddjejupmi ledje dat guokte vuona ja åidi nuorttas. 1953:s manai åidi Muotkkis ja dakko badjel Muorralii. Dåt il adclån doarvåi buori guohtuma, muhto aujuhuvvui dasa ahte ovdal soadi juo lei addon lohpi hukset åiddi nuortalebbui82. Bero keahttå vaidimiin53 huksejuvvojedje åiddit, Vorrena mielde, dan doio huksenlobi vuodul Muorralvuona bada Mjes Gurbbo javråi ja viidåseappot Jahkovutnii, nu go aéjehuvvon 5.2.-kårtagovvosis. Vorrena mielde jodii Jahkenjargga siida geasseguohtumii birrasiid miessemånu 5. beaivvi, ja åldduid luite veahå dobbelebbui Smiervuona gåtti mielde. Jahkenjårgga siida johttå aakaat sullii borgemånu 25. beaivvi Smiervuonmuotkkis, nappo ovdal go earå siiddat oarjjabeale johtolagas. Sii johte Gårdevåri mielde ja dasto seamma johtolaga mielde go lea ailgejuvvon Råvdola dåfus. Vorrena ailgehusa mielde johte sii oarjjabeale Råvtto jévrri ja njuolga Molle johkii (orohat 17:s) mangi aakaaguohtunnidda. I967:s ohcet "boazoeaiggådat orohat 16 Muorralis" rievdadit åidegeinnodaga Muorraljavrri bokte54. Boazoeaiggådat, geaid Anders N. Utsi ovddasta, oilot dasto "juigsa tusa" gos oilot lobi rievdadit åidegeinnodaga Lårkkas oarjjås davås Sieiddavikki guvlu155. 197I:s ohce 4 boazoeaiggåda Jahkenjargga siiddas odda geinnodaga dan seamma aidåi nu ahte dat mana ii Sieiddajoga davåbealde58. Ohcan dohkkehuvvui57 (geahaa 5.2.-kårtagovvosa). 2002:s badjånii riidu ovttaskas boazoeaiggådiid ja Jåhkenjårgga siidda gaskka dån åiddi eaiggâchmanvuoigatvuoda dåfus58. Soabadanråddi mearridii ovtta boazoeaiggådii persovnna1a eaiggadu anvuoigatvuoda åiddiide. 1971:s ovddiduvvo earå oktavuodas kårtagovus mii aåjeha åiddiid dåin guoviluin55. Åidi Sieiddajogas Muorralvuonas Ra a1åhkojavniide ja viidaseappot Stuorra Rå. ajavrai earuha Jahkenjårgga ja Boalonnårgga. Dasto MIgejuvvojit guokte åiddi davås luksa; oarjjimus lea Suolojavni buohta ja nuorttamus 1ea RågaIåhkojavrriid buohta (geahaa 5.2.-kårtagovvosa). Dåt manemus åidi råhkadii dasto odda nuorttamus råji Jåhkenjårgga siidii. Guohtungeavaheapmi mangel 1982 Jahkenjargga ja Råvdol siiddaid rådji mannel 1982 eaktuduvvo duoda tuvvon 5.3.1.- kapihnalis (Råvdol siidda birra). Dat duoda teapmi mii lea allgejuvvon åiddiid dåfus 1971 rådjåi oroo aåjeheame ahte siidda nuorttabeale rådji dadistaga sirdåsii nuortalebbui. Dåt rievdamat bohtet maiddåi ovdan muhtun doanjaohcamis85) gaikut dån namuhuvvon åiddi Suolojåvrri buohta (3 geinnodaga), mii mannå davås dan åiddi guvlui mii lea Jahkenjårgga ja 52 Rebe b. 23.10.1953 Finnmarkku Såmcfålddis Muosal gicidda ovdageddåi. 53 Reike b. 24.05.1956 Muosål gielddas Finnmarkku Såmefåldåi. 54 Reive b. 16.03.1967 Finnmårkku Såmefå/ddis Finnmårkku Eanankuovdinhovdia 5 ' Julggaams b. 18.09.1967 Finnmårkku Eananvuovdirdwavddas orohal 16 boazocaiggådiidda. 511 Reb e b. 20 m1.197 I Finnmarkku SamefMddis Finnmårkku Eananvuovdinhovdii. 5- JuIeea;tus b. 09.06.1972 Finnmarkku Eanamuokdinhoa ddas. " Duopmuld 04.07.2002 Karinoca Soabadarundis. Rebe b. I 91/S 9h: Finnrnarkku Samefaiddls Finnmarkku Eananvum dinhok dn. Benyeezini h. 10 05.19S5 uorta-finnmirku Guovnustbrras (ikh 81 854 23
Boalotnjårgga siiddaid gaskkas. Ohcamis eujuhuvvo ahte dat odda åidi Råvdola ja Jahkenjårgga gaskkas lea belohahkii gårvvis, ja ahte boares åidi ii leat åat geavahusas61. Doaresåidi Råååalåhkojavrriid buohta raddje sierra guohtunguovilu johtingeainnu guvlui. Leat gaskkohagaid leamaå ovttasbargovåttisvuodat orohat 16B:5, vuosnaåeniin leat Jahkenjargga ja Boalotnjårgga siiddaid gaskkas leamas vuostelasvuodat. Stuora oassi dån riiddus lea leamaå ahte galgå go doblckehit doalloovnasbarggu Boalotnjårgga ja Mårrenjårgga gaskka (doalloovttasbarggu duogåå lea eilgejuvvon 6.4.-kapihttalis). Dat mii lea erenaomåå måvssolag eanangeavahearni 6iIgehusas lea ahte Jahkenjårga, eilgehussan iebs oainnuide doalloovttasbarggu birra, mångii lea eujuhan dasa "... ahte mis Jåhkenjargga siiddas leat maiddåi råddjejuvron geasseguohtuneatnamat... Danne oaisvildit mii ahte lea dohkkemeahttun ahte olgobeale boazoeaiggådat glet beasset geavahit orohaga eatnamiid ovdalii go orohaga idaset olbmot/boazoeaiggådat.' 2. Muhtun reivves 1990:s lea namuhuvvon ovttasbargu maiddåi 6i1gejuvvon. Doppe euoffu earret earå ahte "...mu Idiennaid bohccuid båggosirdin 1989 gida Boalotnjårggas Jahkenjårgii lei eahpevuoiggalat, ja ahte ovdalis namuhuvvon guovilus leat maiddåi dohkålat boazoguohtumat mu Idienttaide"63. Dån reivve våstadusas eujuha Boalotnjårgga siida bealistis ahte "Mii guoskå 168 orohaga juohkimii ovttaskas siiddaide, de lea dåt dåhpåhuvvan dalle go Eanandoallodepartementa attii lobi cegget åiddiid siiddaid gaskii"64. Dasa lassin oaivvildedje Jahkenjårgga boazoeaiggådat ahte sin siidda boazoeaiggådiin lei vuosna riekti vejola rabas kapasitehtii Boalotnjårggas. Dån vuodul orro leame lunddola jåhkkit ahte soahpameahttunvuodat vuosna2eniin ledje vuostelasvuodat orohat I6B boazoguohlumild juogadeami dåfus, eai ge riiddut Boalonnårgga ovttasbarggu dåfus Mårrenjårggain. Muhtun earå cealkamusas 1990:s Boalotnjårgga ja Marrenjargga oktii6askima birra eujuha Jahkenjårga dasa abte orohahkri eai eåga eambbo bohccot ja doalut. Viidåseappot 6uo66ui cealkamnåås ahte: "Mis lea leamai, ja lea ain ollislat ovddasviistådus cegget ja måtas doallat Oiddiid siiddaid gaskkas. Dat guoskå maiddai ekonomalat ovddasvåstadussii."65 Nu go rnuitaluvvon 5.2.- ja 5.3. I.-kapihttaliin, de juhkkojuvvui orohat I68 3 siidaguovlun I 993:s. Dåt mearkkaåa fas ahte åidi mii lea namuhuvvon 197I:s, ja mii Iea belohahkii anus ain dål merke formålalaå råi Jahkenjårgga ja Boalotnjérgga siiddaid gaskka. Go Jahkenjarga lea akto ruhtadan åiddi, de Iea lunddolas jåhkkit ahte siida dohkkeha åiddi iebset davvirådjin. Dålå guohtungeavaheapmi Orohat I 6B:s lea orohatplåna mas lea eanangeavahankårta mii eåjeha dålå geavaheami guohtumiid dåfus66. Plånas Cuo22u earret earå ahte "... gudesge dan 3 siidajoavklcus leat sierra geasseguohtuneatnamat maid leat åidon årbevirolas boazoåiddiin. Boazoåiddit euwot råji guoskevat siidajoavkkuid gaskka". ujuhuvvo 5.1.-kårtagovvosii, gosa namuhuvvon råjit leat sargojuvvon. Viidåseappot 6uoåln orohatplånas ahte boazodoallu jodihuvvo sierra birra jagi ja ahte siiddain "leat idaser råddjejuvvon geasseguohtunguovilut maid sii leat geavahan dolo±a rajes". s' Reit e b. 19.03 1985 Jahkenajrzea siiddas forohat 1613i Nuorta-Finnmarkku Boa2odoalloabronornii. Reit e b 9-.05.1998 6 boazoeaiegacbs Jahkenjärna snddas orohat 16/31 Boazodoallohosdii. Reit e b 35.04.1490 adt oklbtas Hakon KieruWas Nils Nlathis Gat.p11(Boa1otnjarega siida. 1613,_ ss Reit e b 06.04.1990 Boalotnjarbea si1sidas lorohat 1613) advokahttii Hakon Kieralfu. Reic b. 03 04.1990 Jahkenjare2a sitddas forohat 1613i Guot Ilustivrii Idis siterejut on Guot Ilustit rra 485is 57 93 seamma eoahkkinns 18.06 1993 Bea deetni b. 27 11.701331b: uorta-finnmarkku Guot nuttnrras (a88480 03k 24
Orohatplånas Cuoi2u ahte lea Ieama dåhålas ahte Jåhkenjérga "...luoilå ealus geassegiwlaunguoviluin åakåamånu I. beaivvi råjes", nappo 2 månu ovdal go lobålas guohtunåigi nohkå. li boade ovdan geavahit go sii RåSSSIåhkojévrriid nuorttabeale guovilu johtima oktavuodas. Jåhkenjårggas ii leat sierra njuovvangårdi geasseguohtunguovilus ja sii njuovadit easka skåbmamånus/juovlamånus. Jåhkenjårga lea o22on eanangeavaheami Cilgehusa gaskaboddosa dårkkisteapmåi, muhto eai leat våstidan clåsa67. Muhto siida lea leamas geahcadanmåtkkis dain guoviluin mat ipmirduvvojit rådjeguovlun. Doppe Cåjehuvvojedje muhtun rievdamat åiddiid geavaheamis. Nu go boahtå ovdan 5.3.1.-kapihttalis, de ji måtas dollojuvvon åidi Råvdola guvlui, RåSSalåhkojåvrriid råjes nuorttas. Seamma guoskå nuorttamus doaresåidåi mii mannå johtingeainnu oarjjabeale. Dåt il ipmirduvvo rievdaduvvon geavaheapmin guovilus, rnuhto baicca lunddolas hehttehusaid ja guohtundilålasvuodaid boadusin68. _ s sr Svs., er,61 Sn..' /-/* s.ur, ' jp,,r. _,B93:19tnj - t - L -f2.3) U") t ) r - ND ' 2.0 ta' idelp _ ' ( r Kårtagovus 5.2. Jahketnårgga siidda (orohat 16B) eanangeavaheapmi åtgodagas 1954-2003. 5.3.3. Boalotnjårgga siida (orohat 16B) Boalotnjårgsa siida lea orohat 168 goalmmat geassesiida. Siiddas Iea rådji luksa Jåhkenjårgga siidii ja nuorttas fas Mårrenjårgga siidii orohat I 6A:s. Geasseåigodagas lea Boalotnjarggas ja Marrenjarggas leamas doalloovttasbarkm I990-Imm ålgzugea2i Mjes. Dat dilit mat leat badjånan dås leat oassin dån åsis1 vaidojearaidagain. Eanan2eavahandilit tduohta Ran, e b. 04.2004 Boazodoallohoavddas Kira&oaa oarl;abeale orohaaaide: Gaskaboddosaa. gulaskuddan Karaajaga oadjabeale orohamajiid birra. Geahk:ar-lanrap0r a rniesemanus 2004 Ina.olf Ba]tas. Nuona-Finnrnarkku Boazodoallohalddahusas. 25
á
1 ' Boazorloallohålddahus Reindriftsforvaltningen Båatsoe-burriej reereme Evttohus Odda orohatråjit Buolbmågis ja Kårå'gjogas (4 Bown doalluheildduhu
8.4.6. Orohat 16B Råvdol siida Råvdol siida lea okta 3 geassesikidas orohat 16B:s. Kårtagovus 8.11 Cåjeha movt guohtungeavaheapmi dålvet lea rievdan 1954 råjes. Vorren CiIge 1 dålvesiidda 1954-57 åigodagas, mii fas lei råtkojuvvon 2 geassesiidii. Dålvesiida mii lei Vorrena vuoddu lei Eira-Måhte siida (Eira- Matti- sif då, W1). Sii geavahedje dålveguohtumiid orohat 17:s. Dålveguohtun ålggii Darvvavåris, ja åigodaga maijit oasis geavahedje Vuolitjåvni-guovIluid. Dåt leat guovilut mat clån åigge leat åidojuvvon oassin orohat 16C:s. Råvdola guohtunguovilut leat mangel sirdojuvvon lullelebbui Idjajåvrri oarjjabeallåi. 2003:s lea guovilu råddjen dovdomassii viiddiduvvon 1989 ektui. Vaikko orohat 17 eavttuid mielde galggai geavahuvvot gidda- ja CakCaguohtumin, de ii leat dålveguohtun guohtunåiggemearrådusaid vuostr. Lea baicca nu ahte Nuorta-Finnmårkku Boazodoallohålddahus ja GuovIlustivra leat måogii cealkån ahte orohat 17:s lea dålveguohtunpotensiåla. Odda guohtuniskkademait duodmtit dåkkår potensiålaici2. Lassin dåida guoviluide, geavahii okta doallu Råvdolis dålveguohtumin njårgga mii lea Leavnnja olggobealde ja guoviluid lulåbealde Lavttejoga sihke I989:s ja 2003:s. Dåt doallu ozai I965:s juo lobi guodohit namuhuvvon guoviluin, muhto ohcan biehttaluvvuim3. Dåt guohlungeavaheapmi lea olu digmtallojuvvon, dån oktavuodas vuosttmettiin danne go guovlu lea orohat I4A siskkobealdeu"4. Nt geavaheapmi li berre danne våikkuhit rådjemearrådusaid nuorttabeali ja oarjjabeali gaskka. 1980-jagiid maljit oasis ja 2003:s Iea Råvdol råtkån 2 dålvesiidii. Okta doallu Råvdolis geavahii 1980-logu magemus oasis dålveguohturniid Kårå3joga ja Båvttajoga gaskka (eamida bearra8a délveguohrunguovilus). Maugel lea dåt doallu johtån Råvdola ovdalis namuhuvvon dålveguohtumii. Råvdola dålveguohtun råddjejuvvo nuortan Leavnnja ja Kårå3joga gaskka riiklcageainnu bokte. Dåt johtolat lea unnån digmtaliojuvvon rådjeevttohus, il ge leat mihkkege Råvdola guohtungeavaheamis mii boadmii vuostålaga dåinna evttohusain. Vaikko Råvdola dålveguohtumiid geavaheapmi orohat 17:s ii guoskkat Mji guoviluid gaskka, de såhttå geavaheaprni våikkuiht jearaldaga ahte galgå go ain leat bajitdåsi rådji gidda-/cakcaja dålveguohtumiid gaskka. Dåt giedahallat maryjel. Dalle årvvmtanat maiddå ahte leat go dåid guoviluid dåfus erenoamm vuoigatvuodat. 44
4 4 g - ' L.. _t 2: >../..r.,g. t g...i. - > Q:. ag.if., & -,egge :iii, g 1... i ' 1 12.. g.,,,,k1)fp1 t- 9 J!. i,d!,,,." 1- r iggerg et iii1.4..j.. i -L'' k:l;q*.j1:i.?bcg t.1 ' \ k A - p -.;,. ilitszi wv ')E42-k. J. kf-gri.gjg.n., t411ci` Cee/ ' ig] g gg,",-g ; g wg' i> g" 3g,1 ilee, ef. egte. -, gg auleal tarl4s; T 1 1`a r r. g e OAGENSBEiTEBR4 g 4 t(cs 1(.4ELOT Ige9 '417 4g,31XESeeee -5154 /V fr erwewrenage go.-.,,,egregea. g. Feeti.g. 0 ~ 41.
á