NAP NYT - Oktober GL Final (Skrivebeskyttet)

Väljavõte

1 NO. 4 OKTOBER 2009 Kalaallit Nunaata Bruxelles-imi Aallartitaqarfia Ukiaq 2009 Paasiniaaqatigiissitsineq 2009 Nunat avannaarliit aallatitaasa ataatsimiinnerat Akileraartarnermut isumaqatigiissutit OLT-miit nutaarsiassat Kimberleyprocessi Raajat pillugit Sulisut nutaat Kalaallit Nunaata issittoq pillugu paasiniaaqatigiisitsinissaa Oktobarip 29-iani Kalaallit Nunaata Bruxelles-imi sinniisoqarfia EU-p issittunut tungasunut isumaliutersuutaa pillugu paasiniaaqatigiisitsissaaq. Paasiniaaqatiginnermi oqalugiartussani pingaarnersaassooq Naalakkersuit Siulittaasuat Kuupik Kleist. Kuupik Kleist Kalaallit Nunaata EU-p issittunut tunngasunut isumaliuutersuutaa pillugu akissutaa Kalaallit Nunaannilu Namminersorneq atulersinneqarnera pillugu saqqummiissaaq. EU-mi Imarsiornermut Aalisarnermullu Pisortaqarfimmi Pisortaq Reinhard Priebe, EU-p issittunut tunngasunut isumaliuutersuutaa maanna svenskit EU-mi siulittaasuusunit suliarineqartoq inerniliinermi killiffik pillugu saqqummiussissooq. Saqqummiisussani aamma ilaassapput Kalaallit Nunaannut immikkut ilisimasaqartut saqqummiussassanilu ilaassapput namminersorluni oqartussaaffeqarneq, EU-p issittunut tunngasunut isumaliuutersuutaani nunat inoqqaavi, Kalaallit Nunaani aningaasaliineq, uulianik gassinillu ujaasineq, Kalaallit Nunaani ajunaalernermi sillimaneq. Paasiniaaqatiginnermi inuit EU-meersut, EU- mut sinniisoqarfiit ambassadørillu, siunnersuisartullu peqataassapput. Paasiniaaqatigiisitsinermiit imaqarniliaq saqqummiinermilu allagaatit nittartakkatsinnut ilanngunneqarumaarput: eu.nanoq.gl Paasiniaaqatigiinneq Nunat avannarliit aallartitaasa ataatsimiinnerat Akileraartarnernut isumaqatigiissutit OLT Forum 2 OLT-it COP15-imi 3 Kimberleyprocessen 3 Oktobarimi EU-miit tikeraat 3 Raajanut akileraartarneq 4 Raajanik eqqussisinnaaneq 4 Allatsi nutaaq 4 Ambassadesekretærit nutaat Peter Linde aamma Naja Lund Nunat avannarliit aallartitaasa ataatsimiinnerat Septembarip 25-iani 2009 Sverigep EU-mi siulitaasuuneraniit Ambassadøri Danielsson Islandip EU-mut Ambassadøri Jóhannesson-lu Islandip sinnerlugu ataatsimiinermut qaaqqusisimapput. Ataatsimiinermi Nunat Avannarliit EU-mut ambassadøriusut, Kalaallit Nunaata Savalimmiullu Bruxellesimi sinniisoqarfii, Avannaamioqatigiinni Ministerit siunnersueqatigiiffiata (AMS) Generalsekræteria Halldór Ásgrimsson Siulittaasualu Snjolaug Olafsdottir Islandimeersut peqataallutik. Ataatsimiinnermi eqqartorneqartut ilagaat Nunat Avannarliit EU-llu suleqatigiinnerat qanoq nukittorsarneqarsinnaanersoq, nunat avannarliit nunallu Baltiskiusut pingasut Ruslandilu suleqatigiinerat pillugu paasititsiineq, nunani avannarlerni ministeriunerit nunani avannarlerni suleqatigiinnermi pingaartorsiuilluni tulleriiaarineranniit pingaarnertut isigalugu. AMS-ip Generalsekretæriata erseqqissarpaa nunat avannarliit EU-mi soqutigisai ataatsimoornerulersinnissaannut suleqatigiinermut periarfissat massakkut atorluarneqanngitsut. Taamaammat nunat avannarliit EU-mi soqutigisaat suliniutigisaallu ataqatigiissaarnerulernissaat pisariaqarpoq. Nunat avannarliit ilisimatusarnermut, nutaaliornermut, nukissiornermut, silap pissusiinut tunngasunut suleqatigiinnissamut pilersaarusiaqarput. Apeqqutaavorlu suleqatigiinnermi EU qanoq tassani peqataatinneqarsinnaanersoq, qanorlu ataqatigiisumik ilisimatuutut missisuisoqarsinnaanersut. Nunani avannarlerni suliniutit assigiinngitsut nutaaliortuummata EU-p nunat avannarliit suleqatiginissai soqutigissagaluarpai.

2 Side 2 Ceremoni på den Finske ambassade i Paris, i forbindelse med underskrivelse af skatteaftalen med de Hollandske Antiller Aruba-lu Holland Antiller-iillu akileraartarnermut isumaqatigiissutit Kalaallit Nunaat Aruba Holland Antiller-iillu septembarip 10-ani 2009 akileraarutikkut ilisimatitsissutinik paarlaateqatigiittarnissamut isumaqatigiissummik atsiorsimapput. Isumaqatigiissutit atsiornerat sioqqullugu ukiuni qulini piareersarneqarsimapput. Isumaqatigiinniassutaavoq isumannaarniarneqarlunilu akimut ersittumik akilereertanernut tunngasunik paasissutissanik paarlaateqatigiittarnissaq OECD-llu iluani maleruagassat malittarinissaat. Arubalu isumaqatigiisut atsiorneqarsimavoq qallunaat nunaat Parisimi ambassadøriata inigisaani, nunallu uku aamma isumaqatigiissummik atsiorput: Island, Finland, Norge, Sverige, Danmark Savalimmiullu. Kalaallit Nunaat sinnerlugu Lida Skifte Lennert atsiortuuvoq. Nunat avannarliit peqatigiillutik isumaqatigiinninniarsimaneq iluaqutigisimavaat pissutigalugu immikkut ilisimasat atorluarneqarsimammata taamaatumillu nukittuunerusumik inissisimasimallutik. Arubamiit Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq Nilo Swaen atsiorpoq. Nilo Swaen 2006-imi Nuummiissimavoq OLT-p forum-imut ministerillu ataatsimeersuarnerannut peqataalluni. Ministerråd Lida Skifte Lennert med Ambassadøren fra San Marino, Gian Nicola Filippi Balestra San Marino-lu Akileraartarnermut isumaqatigiissut Kalaallit Nunaat San Marino-lu septembarip 22-ani 2009 akileraartarnermut ilisimatitsissutinik paarlaateqatigiittarnissamik isumaqatigiissummik atsioqatigiissimapput. Isumaqatiguussutip imarisaa qaammatip aallartilaarnerani Aruba-llu isumaqatigiissutimik atsioqatigiinneqartup assigaa, isumaqatigiissutillu nunat avannarliit suliniutaanniit aallaaveqarluni. San Marino-p Ambassadøriat Gian Nicola Fillippi Balestra, ilisimatitsissutigaa San Marinop akileraarnermut isumaqatigiissutinik arlalinnik atsiortussaasut, pissutigalugu San Marino-p G 20-it ataatsimeersuarnissaat sioqqullugu white list -ianut nuunneqarnissartik sulissutigigamikku taamaammat septembarip 24-aatinnagu isumaqatigiissutit 24-it atsioneqartussaallutik. San Marino-p Kalaallit Nunaatalu isumaqatigiissutaat taamaalluni G 20-imut piareersarnermut ilaavoq. OLT EU-llu 2010-mi forum-ianut piareersaarneq Ukiumoortumik OLT-iit Ministeriisa ataatsimeersuarnerat januarip 26-ani 2010 ingerlanneqassaaq. Ulloq kinguartinneqarsimavoq EU-p kommissionissaata nutaap aatsaat 2010-p aallartilaarnerani inissitsiterluni ataatsimiinnissaa ilimagineqarmat. EU OLT-illu forum-iat januar-ip nut ingerlanneqassooq, januarillu 29-ani isumasioqatigiittoqassalluni niuerneq aammalu nunap ilaanut tunngasumik ataatsimoortitsineq pillugu. Isumasioqatigiinnermi misissuinerit marluk Atlantikumi niuerneq aammalu nunap iluani ataatsimoortitsineq aallaavigineqassapput. Oqaluuserisassanut ilanngussinissamut suli periarfissaqarpoq, Kommissionillu kissaatigaa oqallinnermi nalinginnaasuinnaanngitsut politikkinilli piviusuusut eqqartorneqassasut. EU OLT-illu akornanni pissutsit pillugu EU-miit nalunaarutaat suli Kommissionimi akuerineqanngilaq, OLT-illu suli akissutissammik utaqqipput. Massakkorpiarlu nalunaarutip akuerineqarnissaa suli ullulerneqanngilaq.

3 NO. 4 Side 3 OLT-it COP 15-imi COP 15 København-imi ingerlanneqartussaq OLT-inut nunat ilaanullu ersersippaa silap pissusiisa allanngoriartorneranut atatillugu nunarsuaq tammakerlugu piffinnilu iliuuseqarnissamut kajumissaarut. Tamaattumik OCTA COP 15-imut, decembarip 7-18-iata tunngaanut Københavnimi peqataanissamut siunnersuuteqapoq. OCTA EU-miit inunnik 5-nik peqataatitaqarnissamut quppersagaaraliornissamullu anigaasaliinissamut neriorsuiffigineqarpoq. Quppersagaaraq suliarineqarpoq Kalaallit Nunaat Fransk Polynesia peqatigalugu imili OCTA COP-ip atatsimeersuarnerani aalajangeeqataasinnanani peqatasinneqartarsimavoq. OLT EU-llu siunissami attaveqaqatigiinnissaat pillugu oqaloqatigiinnerni OLT-it qajannarnerat samminneqarajuppoq. EU-miit nunarsuattalu sinneraniit OLT-it pinngortitaasa atajuarsinnaanerat sammineqartuarpoq, pissutigalugu OLT-it ilisimatusarnikkut, silap pissusaata allanngorarneranut pinngortitallu atajuarsinnaanaranut nunanut assigiinngitsunut soqutiginaateqarluarmata. Kimberley-imi ilaalernissamut suliniut Oktobarimi Kalaallit Nunaata Bruxellesimi sinniisoqarfia Aatsitassanik Pisortaqarfillu (AP) EU-p Kimberly Processia (KP) pillugu ataatsimiinnerini peqataassimapput aammalu EU Kommissioniat peqatigalugu nangitsisumik ataatsimiissimallutik. Ataatsiminermi Kalaallit Nunaat EU-kkut KPmi KP-itigullu allagartaliisarnermut peqataalernissaa eqqartorneqarput. Kalaallit nunaanniit ilisimatitsissutigineqarpoq massakkorpiaq kisimi misissueqqaarnerit ingerlanneqartut, aatsitassiornis- sarlu minnerpaamik ukiut pingasunik ungasitsigisoq. Diamantitalinnik ujarassiorneq nassaarnissarlu siusinnerusukkut peratarsinnaavoq, tamaattumik massakkorpiaq allagartaliisarnermut peqataalernissamut piareersimanissaq pingaaruteqarluni. Oktobar-imi EU-miit tikeraat Oktobarip aallartilaarnerani EU-p kommissioniat KIIIN-i Kalaallit Nunaata Bruxellesimi Aallartitaqarfiallu Maniitsumi Nuummilu ataatsimiipput. Ataatsimiinnerup siunertaraa 2009-mi pilersaarusiornissamut najoqqutassat piviusunngortinneqarnerata killiffiat, 2010-mi pilersaarusiornermi najoqqutassap piareersarneqarneranik isumaqatigiinniarneq aammalu 2010-mi isumaqatigiissutimut naliliinissamut piareersarneq. Nuummi aamma ataatsimeeqatigineqarput Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Palle Christiansen aammalu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoq, Mimi Karlsen. Ilanngullugu ilinniarfeqarfiit assigiinngitsut EU-miit tapiiffigineqartartut pulaarneqartut ukuupput Maniitsumi ATI Piareersarfillu, Nuummi Qeq- qani Ilinniarnertuunngorniarfik, Savimminilerinermik Ilinniarfik, Ilimmarfillu.

4 Side 4 EU-mi Raajat akitsuutaata pernissaa EU-p kommissioniat massakkut raajanik akitsuutit pernisaanut siunersuummik piareersaapput, siunersuutip aallaavigivaa EU-p niuerfia aalisakkanik atortussianik amigaateqarnera. Siunnersuutigineqarpoq 2010-miit 2012-mut raajat nunaniit EUmik attaveqanngitsuniit tonsi EU-mut eqqunneqarsinnaasut, taakkulu 6 %-miit 0 %-mut akitsuuteqalissallutik. Suliniutip kingunerissavaa Kalaallit Nunaanniit raajat tuniniakkat unammillersinnaanerat sakkukillinerat. Kalaallit Nunaat EU-mit ilaasortaajunnaarnerata kingorna isumaqatigiissutitigut EU-mut akitsuuteqanngitsumik aalisakkanik atortussianik avammut nioqqutiginnissinnaavoq. OLT-ikkut isumaqatigiissut isumannarpaa OLT-it iluanaarnarnerpaamik EU-p nioqquteqarfiinut isersinnaassasut. Kalaallit Nunaata EU-p siunnersuutaa sakkortuumik akerlilerpaa qallunaat nunaallu aamma siunnersuut suliarineqarnerani Ministerit Siunnersuisartuinut naammagittaalliorsimapput Kalaallit Nunaata avammut tunisassiornermut inuussutissarsiortunut kingunerlutsitsisinnaammat. Siunnersuut Naalakkersuisup Siulittaasuata Kuupik Kleistip Bruxelles-imi EU p Aalisarnermullu Kommissæriat Joe Borg oktobarip 30-iani ataatsimeeqatiginerani eqqartorneqartussat ilagaat. Raajanik eqqussisinnaanermut akuersissuteqarneq Kalaallit Nunaat juni-p qaammataani 2009-mi Canadamiit raajanik 2500 tonsinik kalaallit nunaanni raajanik tunisassiornissamut atugassanik eqqussisinnaanissamut qinnuteqaammik EUmut tunniussivoq. Raajallu taakku pineqartut Kalaallit Nunaanni tunisassiornissamut avammullu tunisinissamut akitsuuteqanngitsumik EU-mut eqqussisinnaalissallutik. Oktobarip 16-iani EU-p kommissioniasa qinnuteqaammut akuersipput. Allatsi Nutaaq Christina Rysgaard Christina Ryesgaard Oktobarip 19-iani Christina Ryesgaard Kalaallit Nunaata Bruxellesimi sinniisoqarfiani allatsitut atorfeqalerpoq. Christina uinilu 1999-imi Belgiamut nuussimapput, nutaamik misigisaqarniarlutik. Marluullutik Belgiamut kulturerpassuinut, upperisaanut inuiaqatigiippassuinullu nuannarinnilersimapput. Taamaammat massakkut Danmarkimut uternissaminnut pilersaaruteqanngillat. Christina 34-nik ukioqarpoq, qallunaamillu ueqarluni, uinilu pingasunik meeraqarput. Christinap uia Qallunaat Sakkutuuasa NATO-mi EUmilu sinniisuanut chaufføriuvoq. Siornatigut Christina NATO-p qullersaqarfiani Bruxellesimiittumi allatsitut atorfeqarsimavoq, sakkutuup NATOmut EU-mullu sinniisoqarfianut, aammalu qallunaamut Generalmajorimut pilersaarusiornermi Alliance Ground Surveillance allattaalluni. Christinap Kalaallit Nunaata Bruxellesimi sinniisoqarfiani allatsitut atorfinni pilerinartutut taavaa. Christinalu qilanaaraa sulisut Bruxellesimiitut Nunanut Allanut Pisortaqarfimmiitullu ilisarinerulernissai. Kiisalu Christinap nunarput kusanartoq ilisimasaqarfiginerulernissaa qilanaaraa. Christinap NATO-mi ilikkarnikuusani atorluarnissai nuannaarutigivaa, ulluinnarnilu allafimmi pisunut oqilisaataaqataanissaminut peqatanissaminut. Kalaallit Nunaata Bruxelles-imi sinniisoqarfia Christina tikilluaqquvaa,

5 Namminersorlutik Oqartussat Grønlands Selvstyre Kalaallit Nunaata Bruxelles-imi Aallartitaqarfia Rue D'Arlon 73 B-1040 Bruxelles Belgien Telefon: Fax: EU.NANOQ.GL Ambassadesekretæri nutaaq Udenrigsministeriamiit aallartitaq Septembarip 1-aani Peter Wilhelm Lund Linde Danmark-ip Bruxellesimi EU-mut sinniisoqarfiani atorfinippoq. Peter-p Lene Mandel-i taartigivaa. Peter-p suliassai pingaarnerit ilagai puisit, arferit aammalu Kalaallit Nunaata EU-llu akornanni isumaqatigiissutit. Ulluinnarni sulinermini Kalaallit sinniisoqarfiat suleqatigisarpaa. Peter-p suliassai aamma ilagivai EFTA, Østersøen, Nunat Avannarliit nunat Baltiskit suleqatigiinnerat. Ambassadesekretæri nutaaq Naja Lundi septemberip 1- ni 2009 Kalaallit Nunaata Sinniisoqarfiani Ambassadesekretæritut atorfinippoq. Najap suliassai pingaarnerit ilagai OLT, Partnerskabsaftalilu. Naja Namminersorlutik Oqartussani Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut, Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi GU-mi nutaar- saanermi ataqatigiissaarisutut atorfimmiit nuuppoq. Siornatigullu nunanut allanut pisortaqarfimmi Nunat Avannarlernut Issittunillu suleqateqarnernut suliaqarnikuulluni aammalu ICC-mi atorfeqarnikuulluni mi Naja Københavnip Universitetianiit cand.scient.pol-itut naammassivoq, ilinniarnerminilu American Universitetimi Washington D.C-mi nunanut tamalaat akornani attaveqarneq Amerika-llu nunanut allanut politikkiat ilinniarsimallugu. Bruxelles-imi Naja uini Andy ernitillu marluk Benjamin Emililu ilagai. Naja Lund