Imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissat - naartuneq, milutsitsineq ilaqutariinngorlaallu. Information om alkohol til forældre - graviditet, amn

Suurus: px
Alustada lehe näitamist:

Download "Imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissat - naartuneq, milutsitsineq ilaqutariinngorlaallu. Information om alkohol til forældre - graviditet, amn"

Väljavõte

1 Imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissat - naartuneq, milutsitsineq ilaqutariinngorlaallu. Information om alkohol til forældre - graviditet, amning og den nye familie.

2 MANU imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissat naartuneq, milutsitsineq ilaqutariinngorlaallu. MANU information om alkohol til forældre graviditet, amning og den nye familie. Atortussiat suliarineqarput Namminersorlutik Oqartussani PAARISA-mut 2018-imi God Barndom S/I-mit. Materialet er udviklet for PAARISA, Grønlands Selvstyre af God Barndom S/I i MANU isumaqarpoq Meeraq, Angajoqqaat aamma Nuannaarneq. MANU står for Barn, Forældre og Glæde. God Barndom S/I ISBN: Najoqqutassianik inerisaasut, allattut aaqqissuisullu I Konceptudvikling, tekst og redaktion: John Andersen, cand.psych. Camilla Brandi Anshøj, cand.pæd. Else Guldager, meeqqerisoq I sundhedsplejerske, ph.d. Suliniummik aqutsisut I Projektledelse: Rikke Louise Kuhn, MANU-mi suliniummik aqutsisoq I projektleder for MANU Lisa Christiansen, Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmi peqqissutsikkut siunnersorti I sundhedsfaglig konsulent i Departementet for Sundhed Kasper Brix Bærndt, Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmi peqqissutsikkut siunnersorti I sundhedsfaglig konsulent i Departementet for Sundhed Elna Bro, MANU-mi meeqqerisoq I sundhedsplejerske for MANU Durita Lyngsø Svartá, Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmi sungiusarluni sulisoq I praktikant i Departementet for Sundhed Suleqatigiit I Arbejdsgruppe: Nivé Heilmann, Kalaallit Meerartaanni suliniummik aqutsisoq I projektleder i Foreningen Grønlandske Børn Tove Kühl, juumooq, Tasiilaq I jordemoder i Tasiilaq Arnaq Lynge, Kommuneqarfik Sermersuumi perorsaanikkut siunnersorti I pædagogisk konsulent i Kommuneqarfik Sermersooq Bente Bryde Mikkelsen, Allorfimmi fuldmægtigi, Pinngitsuuisinnaajunnaarnermut Ilisimasaqarfik I fuldmægtig i Allorfik, Videncenter om Afhængighed Assitaliussat I Illustration: Christian F. Rex, Deluxus Studio Titartagartaliussat I Grafiske elementer: Maria Motzfeldt, Marivik Ilusilersornera I Layout: Eks-Skolens Grafisk Design & Tryk Nutsernera I Oversættelse: Kunuunnguaq Fleischer Naqinneqarfia I Tryk: Eks-Skolens Grafisk Design & Tryk Imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissat - naartuneq, milutsitsineq ilaqutariinngorlaallu. Information om alkohol til forældre - graviditet, amning og den nye familie. MANU pillugu paasissutissat annertunerusut I Yderligere information om MANU: MANU ilinniartitsinerni Namminersorlutik Oqartussani PAARISA-p ataanniittuni atorneqarsinnaavoq. MANU-mik ilinniartitsisussat najoqqutassiamik atuilinnginnerminni pikkorissaqqaassapput. Atortussianik allatut atuineq allakkatigut akuerineqaqqaarluni aatsaat pisinnaavoq. MANU må anvendes i undervisningsforløb, der er forankret i PAARISA, Grønlands Selvstyre. Undervisere i MANU skal have kursus eller oplæring i konceptet, før de må undervise. Al anden brug af materialet eller dele heraf kræver skriftlig tilladelse. Peqqissutsimut Pitsaaliuinermullu Aqutsisoqarfik Styrelsen for Sundhed og Forebyggelse

3 Imai Indhold Siulequt Pilluarit! Meeqqavimmita suna kissaatigaa? Imigassaq naartunerlu Naartuninni imigassartorpit? Quppernerit peersinnaavatit: Qaqqaq... Qanoq ingerlaqqeriassavit?... Forord Tillykke! Hvad mon dit barn ønsker sig? Alkohol og graviditet Har du drukket alkohol under graviditeten? Riv ud og hæng op: Fjeldet... Hvordan kommer du videre? Oqaloqatigiinneq iluaqutigisinnaaviuk? Milutsitsineq imigassarlu imminnut naapertuutinngillat Meeraq imigassamik qanoq ajoquserneqarsinnaava? Annikinnerusumik imigassamik atuineq Annertunerusumik imigassamik atuineq Naartuersinnissamut periarfissat Meeqqat siunissarlu Uani tapersersorneqarlutillu ikiorneqarsinnaavutit Qaqugukkut pinngitsuuisin- naajunnaartoqartarpa? Kan en samtale hjælpe dig? Amning og alkohol hører ikke sammen Hvilke skader kan barnet få af alkohol? Et mindre alkoholforbrug Et større alkoholforbrug Mulighed for at vælge abort Dit barn og fremtiden Her kan du få støtte og hjælp Hvornår er man afhængig af alkohol?... 27

4 Siulequt Asasagut ataatanngortussaq aamma anaananngortussaq Atuagaaqqami uani pineqarpoq imigassaq, naartunermut, milutsitsinermut ilaqutariittullu nutaatut inuunermut atatillugu. Imarisai illit meeqqavillu pitsaanerpaamik aallartinnisarsi siunertaralugu ikiorsiissutaapput. Imigassamik atuisaruit neriuppugut unitsinnissaa aalajanngiutissagit. Tamatumani ilinnit asasannillu sapiissuseqarnissaq nukissaqarnissarlu pisariaqarput. Meeqqavit qujaffigissavaatit. Tamanik iluatsiitsilluarisi! Inuulluaqqusilluta MANU aamma PAARISA Forord Kære kommende far og mor Dette hæfte handler om alkohol i forbindelse med graviditet, amning og livet som ny familie. Indholdet er en hjælp til, at du og dit barn får den bedste begyndelse sammen. Hvis du drikker alkohol, håber vi, du beslutter dig for at stoppe. Det kræver mod og energi af dig og dine kære. Dit barn vil takke dig. Held og lykke med det hele! Hilsen MANU og PAARISA 6 7

5 1. Pilluarit! Ataatanngulerputit imaluunniit anaananngulerputit... Eqqarsaatigereriaruk peqqissuulluni inunngorneq, ammallorissunik uluaqarluni. Imermi kialaartumi, toqqissilluinnarluni uninngareerluni qaammatit qulingiluat anaanap naavineereerluni inunngorneq. Tamanna meeqqap tunissutisiarisinnaasaasa annerpaat ilagivaat. Pitsaalluinnartumik aallartinneq. 1. Tillykke! Du skal være far eller mor Tænk at være født sund og rask med buttede kinder. At have ligget i dejligt varmt vand, været helt tryg og så blive født efter 9 måneder i sin mors mave. Det er én af de største gaver, et barn kan få. En virkelig god begyndelse. 8 9

6 2. Meeqqavimmita suna kissaatigaa? 2. Hvad mon dit barn ønsker sig? Meeqqavit naarmiup ingerlalluarnissaa anguniarlugu illit iliuuseqarsinnaavutit. Peqqinnartunik nerisinnaavutit, naammattumik sinittarnissat isumagisinnaavat, pinngortitami sivisuumik pisuttuartarsinnaavutit, pujortartarunnaarsinnaavutit, taamaaliortaruit, aamma imigassamik atuissaarsinnaavutit. Meeraq illissamiittoq 8-nik 32-nilluunniit sapaatip-akunneqarnera apeqqutaatinnagu, meqqap alliartuutigisassai tamarmik arlaaq aqqusaarlugu qalasikkut meeqqamut annguttarput. Titartakkami takusinnaavat qanoq taqqatigut inuussutissat, vitamiinit iltilu meeqqamut ingerlaartarnersut. Pitsaanerpaassaaq illit anaanatut meeqqap ilinniit peqqinnartunik pissarsisarnissaa sapinngisannik isumaginiartarukku. Ataatanngortussaaguillu pisariaqartinneqarpoq isumassuinissat, meerarlu ilaqutariiullusi aallartilluassagussi. Sapaatip-akunnera 8 Meeraq inuttut isikkoqalersimasarpoq, timillu atortui pingaarnerit pinngulerlutik. Uummat ilusissamisut iluseqalersimasarpoq, akuttoqatigiimmillu tillerneqarluni, minutsimut 140-t missaanni. Uummatip ilti inuussutissallu meeqqap timaanut ingerlaartittarpai. Meeraq niaqquminiit nuluminut 1,5 cm missaaniippoq. Uge 8 Barnet er begyndt at ligne et menneske og har anlæg til de vigtigste indre organer. Hjertet har sin endelige form og slår regelmæssigt ca. 140 slag i minuttet. Hjertet pumper ilt og næringsstoffer rundt i barnets krop. Barnet er ca. 1,5 cm fra hoved til hale. Du kan selv gøre noget for, at dit barn i maven trives godt. Du kan spise sund mad, du kan sørge for at sove nok, du kan gå lange ture i naturen, du kan holde op med at ryge, hvis det er noget, du gør, og du kan stoppe med at drikke alkohol. Uanset om barnet i livmoderen er 8 eller 32 uger, kommer alt, hvad barnet skal vokse af, ind gennem moderkagen og fortsætter gennem navlestrengen til barnet. På tegningen kan du se, hvordan blodkarrene transporterer Pooq / Fosterhinder Arlaaq/ Moderkage Qalaseq/ Navlestreng Illissap paava/ Livmoderhals Ernga/ Fostervand næringsstoffer, vitaminer og ilt ind til barnet. Det er rigtig godt, når du som mor gør dit bedste for, at barnet får sunde ting fra dig. Og skal du være far eller partner, er der brug for din omsorg, så barnet og jeres familie får en god start. Meeqqap aava/ Barnets blod Qalaseq/Navlestreng Anaanap aava/ Moderens blod Arlaaq saneraaniit/ Udsnit af moderkage 10 11

7 3. Imigassaq naartunerlu Pinngortitap tupinnartuliaasa ilagaat meeraq celle-nit marluinnarnit pinngortarmat. Mikingaaramik isaannarnik takuneqarsinnaanngillat. Arnap manniata celle-a ataaseq angutillu anisuuata celle-a ataaseq, meeraq pinngortipparsi. Qup. 11-mi titartakkami takusinnaasattut meeraq illissami illersugaalluarpoq. Sapaatip-akunnerisa siulliit 12-t ingerlaneranni meeqqap atortui pinngortarput. Sapaatip-akunnerisa 12-t taakku kingorna meeraq alliartuinnartussaavoq, silarsuup avatiminiittup naapinnissaanut piareersarluni. Meeraq sapaatip-akunnerisa 40-t missaasa qaangiunneranni inunngornissaminut piareertarpoq. Kisianni aqqutaani meeqqannut ulorianartoqarpoq. Taakkualu ilagaat imigassaq.! Naartusunut inassutaasarpoq imigassamik pinaveersaarnissaq»inuusuttuaraallunga aalakoornartulinnik imigassartorsinnaanikuunngilanga aalakoorujussuaqqaartinnanga. Aatsaallu inersimalerninni ilikkarpara imigassaq aalakoornartulik qanoq iluamik atorlugu aalakoorujussuarnani imerneqarsinnaanersoq.«(inersimasoq, imerajuttuusunit qitornaasoq) uusoq imigassap ajoqusiisinnaaneranit inersimasunit sunnertianeroqaaq. Tamannalu ulorianarsinnaavoq. Imigassarmi qanoq annertutigissagami meeraq ajoqusissappat? Misissuinerit takutippaat naartusut meeraallu suli inunngunngitsut assigiinngitsunik imigassamik nungutitsiartorsinnaassuseqartut. Imigassaq annertussutsimigut meeqqat ilaannik qiviaannarlugu ajoqusiinngitsoq, meeqqamik allamik ajoqusiisinnaavoq. Taamaammat eqqoqqissaartumik oqaatigineq ajornarpoq, qanoq annikitsigisumik annertutigisumilluunniit illit meeqqat ajoquserneqarani sunnertissinnaanersoq. Qaqqaq Inunnit imigassamik annertuumik atuisinnarlutik atuissaarsimasunit ilisimaneqarpoq, ilarpassuisa imigassamik atuisarneq ileqquliutiinnarsimasaraat. Soorlu kigutigissarneq, alersilersorneq imaluunniit qaatiguulersorneq. Eqqarsaatiginagu iliuuserisaq. Imaassinnaavoq ikinnguteqartutit, katerisimaaraangamik nalinginnaasumik imigassartortartunik. Imaassinnaavoq ullormi akissarsiffimmi, imaluunniit unnukkut nereqatigiinnermi, nuannannerniluunniit. Taamaammat matumuuna imigassartortarnerit unitsittariaqarpat, ileqqorlu nutaaq ilinniarlugu, tassalu oqarsinnaaneq:»qujaannarpunga.«qanoq ingerlaqqeriassavit? Quppernerup tullianiippoq qaqqaq, eqqarsaatikkut qaqiniarsinnaasat. Immaqa imigassamik atuiunnaarniarninni taanna iluaqutigisinnaavat. Unamminartut ajugaanerillu aqqusaartassavatit, eqqarsaatigisinnaasatit. Aamma malugiartulissavat inuunerup imigassartaqanngitsup nukittortikkaatit. Quppernerit peersinnaavatit, piumasannik allaffigisinnaavatit titartaaffigalugillu. Fjeldet Riv ud og hæng op Quppernerit peersinnaavatit Fra mennesker, der har drukket meget alkohol og er holdt op, ved man, at det for mange er blevet en vane at drikke alkohol. Som at børste tænder eller tage strømper på eller lyne jakken. Noget man ikke tænker over, men bare gør. Det kan være, du har en omgangskreds, hvor det er normalt at drikke alkohol, fx når du er sammen med venner og familie. Det kan være, når det er lønningsdag, eller når i spiser middag sammen, eller ved festlige lejligheder. Så det er her, du skal stoppe op og lære en ny vane. Nemlig at sige»nej tak.«hvordan kommer du videre? Når du bladrer til næste side, er der et fjeld, som du kan bestige i dine tanker. Måske kan det hjælpe dig med at stoppe med at drikke alkohol. Du vil møde udfordringer og sejre, som du kan tænke over. Du vil også komme til at mærke, hvordan et liv uden alkohol kan give dig styrke. Du kan tage siderne ud, og du kan skrive og tegne på dem, som du har lyst til. Imigassaq aalakoornartortalik arlaakkut meeqqamut ingerlaapallattarpoq. Aava anaanamisulli promilleqalersarpoq. Tamatuma meeraq ajoqusersinnaavaa. Tassami imigassap kingunerisinnaavaa celle-t toqunerat, celle-llu pissusissamisoortumik alliartornissaat akornusersinnaallugu. Tamannalu pitsaanngeqaaq, tassami celle-t tassaapput timip sananeqaatai. Naartuninni imigassartorpit? Naartuninni maannamut imigassartorsimaguit imerunnaavinnissat pingaaruteqarluinnarpoq. Ilisimatusarnikkut uppernarsineqarnikuuvoq anaanaasup naartunermini imernera annertusiartortillugu meeqqamut ulorianassusia annertusiartortartoq. Ilutigisaanik imigassaq meeqqami anaanaaniit arriinnerusumik nungujartortarpoq. Tassami meeqqap timimigut atortui suli inerisimanngillat, imigassarlu inersimasutut nungujartortissinnaanagu. Taamaammat meeraq ilumi- 12

8 Qaqqap qaaniit isikkigivik. AJUGAANERUJUSSUAQ! Takusinnaavat qaqilerlutit. Qaqqakkut majuarneq nuanneq. Oqiliallattutut tanngassimaartutullu misigivutit! Du kan se, at du snart er oppe. Det er dejligt at vandre op ad fjeldet. Du er lettet og stolt! Udsigten er flot heroppe fra toppen. SIKKE EN SEJR! Maanna ammut aallarputit Kisianni tassanngaannaq innaaqqissingaarami. Kisianni ileqqutoqaq takkuteriasaarpoq Suminngaanneerpa? Akersuupputit, ataasinnguartornaveersaarlutit. Qanoq-iliorpit? Aqqusinermi ujarassuaq naammattoorpat. Puigorusutatit amerlaqaat. Kia ikiorsinnaavaatit? Qanoq-ilillutit iluatsitsivit? Der var en kæmpe sten på vejen. Du har meget, du gerne vil glemme. Hvem kan hjælpe dig? Hvordan klarer du det? Nu går det nedad Men hov, her er det pludselig stejlt. Pludselig dukker der en gammel vane op Hvor kom den fra? Du står imod og lader være med at tage bare en lille én. Hvad gjorde du? FJELD-ILLUSTRATIONEN FYLDER HELE OPSLAGET Pangallangajapputit Ikinngutivit qaaqquaatsit. Immaqa oqarput»qaaniarit ataasinnguaq ajoqutaanngilaq, ataasiinnannguaq«. Pinaveersaarniarlutit qanoq-iliorsinnaavit? Du er ved at snuble Dine venner inviterer dig. De siger måske»kom nu bare en enkelt skader ikke, bare en enkelt«. Hvad kan du gøre for at lade være? Qaqqajunnannguamiit isikkivik isiginnaarpat. Kusanaq. Nuannaarutissaq festerutissaq aamma. Festerusunnerit tamakkiisumik malugivat. Kisianni aamma misigivat ileqqutit nutaat pigiliulluarsimallugit. Imigassartaqanngitsumik festerneq aamma nuannersinnaaqaaq! Du nyder udsigten fra en lille knold. Sikke en flot udsigt. Lige noget at fejre fest og Du mærker lysten til at feste igennem. Men du oplever, at de nye vaner er ved at sidde godt fast. Fest uden sprut kan også være sjovt! Immiartorfik ataasiinnaq. Qasuersaarusupputit. Kia pinaveersaarnissannik ikiorsinnaavaatit? Immaqa meeqqat eqqarsaatigivat? Bare et enkelt glas. Du har brug for at slappe af. Hvem kan hjælpe dig med at holde fast? Du tænker måske på dit barn? Aalajangerputit immiartorfik kingulleq imerniarlugu. Ajornakusoorpoq, kisianni taamaaliorputit meeqqat pillugu. Maanna ajornannginnerulerpoq. Pisuttuarninni imminnut ilinniavissorputit. Malugisinnaavat»illiunerullutit«, nukissaqarnerullutit nuannaarnerullutillu. Nu er det lidt nemmere. Hvor har du lært meget om dig selv på turen! Du bemærker, at du er blevet meget mere»dig selv«, du har mere energi og er gladere. Du beslutter dig for, at det er det sidste glas. Det er svært, men du gør det for dit barns skyld. Imaq kusanartoq takusinnaavat. Qaqqarsuaq qaqivat ingerlaqqeriarlutillu. PIKKOREQAATIT. Paasilerpat naartullutit, qilanaarputit. Du opdager du er gravid Du glæder dig. Du kan se det flotte hav. Du har besteget et fjeld og er kommet godt videre. Du er bare SÅ SEJ.

9 Eqqarsaatitit allakkit, titartakkit imaluunniit oqaluttuarikkit... Skriv, tegn eller fortæl det, du tænker Alkohol og graviditet Det er et af naturens undere, at det lille menneske kommer af bare to celler. De er så små, at man ikke kan se dem med det blotte øje. En ægcelle fra kvinden og en sædcelle fra manden, og I har skabt et barn.»som ung kunne jeg ikke drikke alkohol uden at skulle blive meget beruset. Først som voksen har jeg lært, at alkohol kan nydes, og at man ikke behøver at blive fuld..«(voksen, barn af alkoholikere) Som du kan se på tegningen på s. 11, ligger dit barn godt beskyttet i livmoderen. I de første 12 uger dannes alle barnets organer. Efter de første 12 uger skal barnet bare vokse sig stort nok til at møde verden udenfor. Når barnet er cirka 40 uger er det klart til at komme ud. Men der er nogle trusler for dit barn undervejs. Og én af dem er alkohol. alkohol, der tilsyneladende ikke medfører skader hos det ene barn, kan være skadeligt for et andet barn. Så det er umuligt at sige helt præcist, hvor lidt eller meget netop dit barn kan klare. Har du drukket alkohol under graviditeten? Hvis du er gravid og har drukket alkohol, så er det vigtigt, at du holder fuldstændigt op.! Gravide anbefales at undgå alkohol Forskning har dokumenteret, at jo mere alkohol, moren drikker under graviditeten, jo farligere er det for barnet. Alkohol passerer hurtigt igennem moderkagen og ind i barnet. Det får samme promille i blodet som moren har. Det kan skade barnet. For alkohol kan forårsage celledød og hindre cellerne i at vokse, som de skal. Og det er ikke godt, for cellerne er kroppens byggesten. Samtidig er alkohol længere tid om at blive nedbrudt i barnet, end det er hos moderen. For organerne er umodne hos barnet i maven, og derfor kan barnet endnu ikke nedbryde alkohol så hurtigt, som vi voksne kan. Derfor er barnet i morens mave udsat for alkoholens skadelige påvirkning i længere tid end voksne. Og det kan være farligt. Men hvor meget alkohol skal der til, før det skader barnet? Undersøgelser viser, at gravide og deres ufødte børn har forskellig evne til at nedbryde alkohol. En mængde 13

10 4. Oqaloqateqarneq iluaqutigisinnaaviuk? 4. Kan en samtale hjælpe dig? Misissuinerit nutaarluinnaat takutippaat, ajoqusiisinnaasumik imigassamik atuisut arlallit namminneerlutik atuiunnaartartut, ikiorserneqanngikkaluarlutillu atuinaveersaarsinnaasartut. Immaqa imigassap sunniutigisartagai pillugit ilisimaligaat iluaqutaasimassapput? Naartuguit ilisimassallugit pitsaasut. Peqqinnissaqarfimmi sulisup ilinnut attaveqartuusup oqaloqatigerusuppaatit, imigassamillu atuiunnaarnissannik tapersersorumallutit.»meeraalluta inersimasut aalakooraangata uagut meeraasugut tamatigut apartillutalu eqitaartittarnikuuvugut.«(inersimasoq, imerajuttuusunit qitornaasoq) Helt nye undersøgelser viser faktisk, at mange, med et skadeligt forbrug af alkohol, vælger at holde op ved egen hjælp og lykkes med at holde sig fra alkohol. Måske er det den viden, de har fået om alkohols virkninger, der påvirker? Det er god viden at have for dig, der venter barn. Den fagperson, som har kontakt med dig i sundhedsvæsenet, vil gerne tale med dig og støtte dig i at holde op med at drikke alkohol.»når de voksne var fulde, skulle de altid kysse og kramme os børn.«(voksen, barn af alkoholikere) 14 15

11 5. Milutsitsineq imigassarlu imminnut naapertuutinngillat Meeqqat inunngoreerluni miluttussanngorpat pingaarutilinnik ilisimasassaqarputit. Aat imigassamik akoqarpat taava meeraq milunnermini imigassamik pisarpoq, anaanaasullu promilliata assinganik aava promilleqalertarluni. Inoorlaat timaasa imigassaq aalakoornartortalik inersimasunit marloriaammik arriinnerusumik nungutikkiartortarpaat imigaasamillu sunnertiallutik timip atortuisa inerisimannginnerat pissutigalugu. Meeqqap sininnera imigassamik sunnerneqarsinnaavoq. Assersuutigalugu meeraq milutsinneqarnermi kingorna nalunaaquttap-akunnerini arlalinni sinnakinnerusarpoq eqqissiviinnerullunilu, anaanaasoq imigassartorsimappat. Taamaammat anaanat milutsitsisut imigassartunngilluinnarnissaat inassutigineqartarpoq.»nunaqarfimmi peroriartorfinni angajoqqaat tamangajammik aalakoortarnikuupput. Uagullu meeraasugut isumaqartarnikuuvugut aalakoortarneq naliginnaasuusoq, angajoqqaammi tamarmik taamaaliortaramik.«(inersimasoq, imerajuttuusunit qitornaasoq) Anaanasoq imertoorsimassaguni ajoqusiinerit annikillisarniarsinnaavai, nalunaaquttap-akunnerini tulliuttuni 2-3-ni milutsitsinaveersaarluni. Siusinnerusukkut isumaqartoqartarpoq hvidtøl immoqassutsimut iluaqutaasartoq. Paasinarsivoq tamanna kukkunerusoq. Hvidtøl-ilu aammattaaq alkoholimik akoqarmat, atornissaa pinngitsooqquneqartarpoq. Meeqqap paarinissaa aamma allamut sangoqattaannginnissamik piumasaqarfiuvoq. Taamaammat imigassartornerup naliliisinnaassuseq sunnertarpaa, apeqqutaatinnagu anaana ataataluunnit imernersut. Assersuutigalugu qisuariarsinnaassuseq annikinnerusarpoq, immaqalu iliuuserisassarinngisanik iliuuseqartoqartarluni. Taama pinianngikkaluarlutit meeqqat sumiginnartoorsinnaavat. 5. Amning og alkohol hører ikke sammen Når dit barn er kommet til verden og skal ammes, så er der noget vigtigt, du skal vide. Hvis du har alkohol i blodet, får barnet alkohol ind, når det ammes, og det får mælk med samme promille, som moren har. Nyfødte nedbryder alkohol cirka halvt så hurtigt som voksne og er sårbare over for alkohol pga. umodne organer. Barnets søvn kan påvirkes af alkohol. Fx sover barnet mindre og er mere uroligt i timerne umiddelbart efter amning, hvis moren har drukket alkohol. Derfor frarådes mødre, der ammer, at drikke alkohol. Hvis moren alligevel drikker en enkelt genstand, kan hun forsøge at formindske skadevirkningerne, hvis hun lader være med at amme i de næste 2-3 timer. Tidligere har man troet, at hvidtøl er godt for mælkedannelsen og kan øge mængden af mælk. Det har vist sig at være forkert. Og da hvidtøl også indeholder alkohol, frarådes det. Det kræver også koncentration at passe et barn. Så at være påvirket af alkohol går ud over dømmekraften, uanset om det er mor eller far, der har drukket alkohol. Fx er ens reaktionsevne nedsat, og man tager måske nogle chancer, som man ikke burde tage. Du kan komme til at svigte dit barn uden at ville det.»i den bygd jeg voksede op i, drak næsten alle forældre. Vi børn troede det var helt normalt, at sådan gjorde alle forældre.«(voksen, barn af alkoholikere) 16 17

12 6. Meeraq imigassamik qanoq ajoquserneqarsinnaava? Naartuneq tamaat imigassaq meeqqamik ajoqusiisinnaavoq. Meeqqap qanoq ajoqusertigineranut apeqqutaasarput qanoq sivisutigisumik arnap naartusimanera aamma qanoq annertutigisumik imigassartornera. Promille qaffakkiartortillugu meeqqap ajoqusersinnaanerata ilimanassusia annertusiartussaaq. Annikinnerusumik imigassamik atuineq Misissuinerit ilaasa takutippaat sapaatip-akunneranut imigassamut uuttuutit 1-6-t nassatarisinnaagaat, meeqqap inerinnerulernermini malinnaaniarnermigut pissusilersornermigullu akornuteqalersinnaanera. Misissuinerilli allat taamatut inerniliinngillat. Annertunerusumik imigassamik atuineq Imigassaq ajoqusiinerpaasarpoq naartunermi sapaatip-akunnerini 12-ni siullerni. Ullormut ataasitortarnerup amerlanerusunilluunniit imertarnerup, kingunerisinnaavai meeqqap uummataata, tartuisa, isaasa, siutaasa, saarngisa, kukiisa, kinguaassiornermut atortuisa, quuata aqqutaasa akornuteqalernerat aamma nakkartitsineq. Aamma naartumik katatsinissaq, meeqqap toqungalluni inunngornissaa piaarpallaamillu inunngornissaa ulorianarnerupput. Meeqqap alliartornera (angissusia oqimaassusialu), naarmiuunerani inunngoqqammineranilu arriinnerulersinnaavoq. Toqungasumik meerartaarnissap meeqqallu inuunermi ukiuani siullermi toqunissaata ilimanassusii annertunerupput.»inersimasut aalakooraangata uagut meeraasugut toqqortarnikuuvugut, pissutigalugu amerlanertigut kamaattoqartarami.«(inersimasoq, imerajuttuusunit qitornaasoq) imertaraanni meeqqap innarluuteqalernissaa ulorianarnerulersarpoq. Ullormut arfinillit amerlanerilluunniit imertaraanni imigassaq peqqutigalugu ajoquteqalernerit imaannaannginnersaat tassalu føtalt alkoholsyndrom (aamma FASimik taaneqartartoq) meeqqap ajoqutigilersinnaavaa. Tassani meeqqap kiinaata ilusaa allaanerulersarpoq, alliartornera kigaallilluni qarasaalu ajoquserluni. Meeqqat FAS-imik akornutillit saniatigut qulaani taaneqartunik ajoquteqarsinnaapput. Meeraq inuunini naallugu innarluuteqassaaq. 6. Hvilke skader kan barnet få af alkohol? Alkohol kan skade barnet under hele graviditeten. Hvor store skader barnet kan få, afhænger af, hvor langt kvinden er i graviditeten, og hvor meget alkohol hun drikker. Jo højere promille, jo større risiko for skader. Et mindre alkoholforbrug Nogle undersøgelser viser, at et forbrug på 1-6 genstande om ugen kan medføre risiko for, at barnet kan få lettere forstyrrelser af sin opmærksomhed og adfærd, når det bliver ældre. Andre undersøgelser finder ikke dette. Et større alkoholforbrug I de første 12 uger af graviditeten skader alkohol mest. Ved én genstand eller mere om dagen er der risiko for misdannelser i hjerte, nyrer, øjne, ører, skelet, negle, kønsorganer, urinveje og for brok. Endvidere er der øget risiko for spontan abort, dødfødsel eller for tidlig fødsel. Barnets vækst (længde og vægt) kan blive hæmmet i mors mave og også efter fødslen. Der er forøget risiko, for at barnet dør i løbet af det første leveår. Et dagligt forbrug af alkohol gennem hele graviditeten øger risikoen for hjerneskader fx forstyrrelser af barnets»når de voksne drak, gemte vi børn os. For de kom ofte op og slås.«(voksen, barn af alkoholikere) opmærksomhed og indlæring i skolen, dårligere lugtesans og lavere intelligens. Ved et forbrug på en til to genstande pr. dag igennem graviditeten øges risikoen for misdannelser. Ved et alkoholforbrug på seks genstande eller mere dagligt er der risiko for den alvorligste alkoholskade, føtalt alkoholsyndrom (også kaldet FAS). Her har barnet særlige ansigtstræk, er hæmmet i sin vækst og har hjerneskade. Børn med FAS kan samtidig have nogle af de skader, som er nævnt ovenfor. Barnet vil være handicappet hele livet. Naartuneq tamaat ullut tamaasa imigassamik atuinerup meeqqap qaratsamigut ajoqusernissaa ulorianarnerulersittarpaa, soorlu meeqqap atualeruni malinnaaniarnissaa ilikkariartornissaalu - naamasaqarsinnaanera ajornerulersinnaavoq silappaarissusialu annikinnerulluni. Naartuneq tamaat ullormut ataasitortaraanni amerlanernilluunnit Naartulerneq Undfangelse Sapaatip-akunnera 12 Uge 12 Inoorlaaq Nyfødt 18 19

13 7. Naartuersinnissamut periarfissat Immaqa naartunerit maluginngitsoorsimavat, piffissallu ilaa annertuumik imigassamik atuisimallutit. Immaqa ernummatigivat meeqqavit ajoqusersimanissaa Naartunermi sapaatip-akunnera 12 tikillugu arnap naartuersinnissani toqqarsinnaavaa. Annertuumik imigassamik atuisimaguit sapaatip-akunnerata 12-p kingorna naartuersinnissaq qinnutigineqarsinnaavoq. Naartunerpit nalaani meeqqavit imigassamik ajoqusersimanissaa ernumatigigukku, pingaartuuvoq illit meeqqavillu inissisimanissi eqqarsaatigilluarnissaa. Pingaaruteqaqaaq juumuumik peqqissaasumilluunniit allamik piaarnerpaamik oqaloqateqarnissat. 7. Mulighed for at vælge abort Måske har du ikke opdaget graviditeten og samtidig været inde i en periode, hvor du har drukket rigtig meget alkohol. Måske frygter du for, at dit barn har taget skade En kvinde kan vælge at få abort frem til 12. uge. Har du drukket meget, kan der søges abort efter 12. uge. Hvis du frygter for, at dit barn har taget skade af alkohol under graviditeten, så er det vigtigt, du overvejer din og barnets situation. Det er meget vigtigt, at du taler med din jordemoder eller en anden sundhedsperson hurtigst muligt

14 8. Meeqqat siunissarlu 8. Dit barn og fremtiden Qanorluunniit atugaqaraluaruit, naartunerup inuunerit ima annertutigisumik allanngortissavaa qularnanngitsumik eqqarsaatigisassallugu meeraq ilinnut ilaquttannullu qanoq kinguneqassanersoq. Angutaaguit arnaaguilluunniit. Meeqqat ilaasa meeraanerat tamalaanik atugaqarfiullunilu alianartunik naapitsiffiusarpoq, eqqaamasat alianartuullutik. Allanut meeraanerup eqqarsaatiginera nuannertaqaaq, nuannersunik eqqaamasaqarfiulluni. Meeraaninni artornartorsiorsimagaluaruilluunniit angajoqqaatsialanngorsinnaavutit.»apersortikkama nuannersimaqaaq, inersimasulli aalakuulermata nuannerunnaarpoq. Unnuaq naallugu erngupput, sininngitsoorlungalu.«(inuusuttoq 14-nik ukiulik) Misissuisarnernit nalunngilarput nammineq angajoqqaajunermut sunniuttartut ilagigaat nammineq meeraanermi sumiginnagaasimaneq, aamma misigisimasat imminut sunniuteqarsimasut inersimalernermi eqqarsaatigineqartartut. Ligegyldigt hvordan din situation er, så vil en graviditet forandre dit liv så meget, at du sikkert tænker over, hvad et barn vil betyde for dig og din familie. Uanset om du er mand eller kvinde. For nogle børn har barndommen været omtumlet og sorgfuld med triste minder. For andre er den en dejlig tid at tænke tilbage på med gode minder. Du kan godt blive en god forælder, selv om du har haft det svært, da du var barn. Vi ved fra undersøgelser, at noget af det, der påvirker ens eget forældreskab, når barndommen har budt på svigt, er, at man som voksen forholder sig til, hvordan oplevelserne har præget én. I nogle familier har alkoholforbrug været omfattende med daglig druk, fattigdom, skænderier, vold og omsorgssvigt. Det har været åbenlyst, at børnene har haft det svært under de betingelser. Det er hårdt at vokse op i en familie, hvor alkohol er en del af dagligdagen. Forældre, der har et stort og problematisk forbrug af alkohol, har ikke overskud til samtidig at være gode forældre. Ilaqutariit ilaanni imigassamik atuineq annertusarpoq, ullut tamaasa ernguttoqartarluni, piitsuulluni, assortuuttoqartarluni, persuttaasoqartarluni sumiginnaasoqarlunilu. Ersarittarpoq meeqqat taama atugaqartitaallutik annertuumik ajornartorsiortartut. Ilaqutarinni imigassamik atuinermik ulluinnarisaqartuni peroriartorneq artornaqaaq. Angajoqqaat imigassamik annertuumik ajornartorsiortitsilersumillu atuisut angajoqqaajulluarnissamut sinnilinnik nukissaqartanngillat. Piffissap ilaa meeqqat naammattumik asaneqaratillu naammattumik isumassorneqartanngillat. Tamatuma ilaanni kingunerisarpaa»meeqqat inersimasunngornerat«angajoqqaatik paarlallugit. Meeraq imminut akisussaaffigisariaqarpoq, peroriartornermigut suli piareersimaffiginngisaminik. Nalusarpaat anaana ataatalu qanoq-innersut, angerlarsimaffimminni aalakkuttoqarnersoq, nerisassaqarnerlutik inuttullu kialaassusermik naapitassaqarnerlutik. Tamatuma kingunerisarpaa meeqqap ineriartornissaminut sinnilinnik nukissaarunnera. Meeqqat ilaannut tamatuma kingunerisarpaa 22 23

15 I perioder får børnene ikke kærlighed og omsorg nok. Det betyder, at børnene nogle gange bliver»de voksne«i stedet for forældrene. Barnet må tage ansvar for sig selv på en måde, som det ikke er klar til. Det ved aldrig, hvordan far eller mor har det, om der er fulde mennesker derhjemme, om der er mad og menneskelig varme. Det giver barnet mindre overskud til at være barn og til at udvikle sig. For nogle børn betyder det adfærdsvanskeligheder, problemer med kammerater og senere som ung og begyndende voksen, usikkerhed, angst og svært ved at finde ud af sit liv.»min konfirmation var rigtig sjov, indtil de voksne blev fulde. De holdt fest hele natten, og jeg har ikke sovet.«(ung 14 år) pissusilersornermikkut ajornartorsiuteqalernerat aamma ikinngutiminnut naleqqiullugu ajornartorsiulernerat. Kingusinnerusukkullu inuusuttunngorneranni inersimasunngulernerannilu takkuttarput qularnerit, annilaanganerit namminerlu inuunerup paasiuminaatsinnera. Ilaqutariinni allani imigassamik ajoqusiisumik atuineq ileqqupiluttut arriitsumik pinngoriartortarpoq. Immaqa inuit ilagikulasat akornanni tamanna nalinginaasumik atugaavoq. Annertuumik ajoqusiisumillu imigassamik atuineq assigiinngitsorpassuartigut ersiuteqarsinnaavoq. Qanorluunniit atugaqarsimagaluaraanni pingaartuuvoq meerartaaruit illit nammineq ilaqutariittut inuuneq qanoq-ittuutinniarnerlugu isummernissat. Qanga misigisarsimasatit siunissarlu pillugu takorluukkatit aapparnut qanigisannulluunniit oqaluttuarisinnaagukkit piareersarluassaatit. Tamatigullumi pitsaasuuvoq angajoqqaanngornissassinnut piareersarniarlusi ikiorsiissutaasinnaasut tamaasa akuerinissaat. Ataatanngulernerit anaananngulernerilluunniit apeqqutaatinnagit. Peqqinnissaqarfiup neqeroorutai malinnaavigisinnaavatit, aamma angajoqqaat pikkorissarnerinut peqataasinnaavutit, najukkanni taamaattunik neqeroortoqarpat. For andre familier er et skadeligt alkoholforbrug kommet som en snigende og dårlig vane. Måske er det almindeligt blandt de mennesker, man ofte er sammen med. Stort og skadeligt forbrug af alkohol kan vise sig på mange måder. Uanset fortiden er det vigtigt at tage stilling til, hvordan dit familieliv bliver, når dit barn kommer. Kan du dele både fortidens oplevelser og drømmene om fremtiden med din partner eller dine nærmeste, er det god forberedelse. I det hele taget er det godt at tage imod al den hjælp, du kan få, til at forberede dig på forældreskabet. Uanset om du skal være far, eller du skal være mor. Du kan følge tilbuddene i sundhedsvæsenet, og du kan deltage i et forældrekursus, hvis det findes, hvor du bor. Hvis du ikke føler, du kan tale med din familie eller venner om, hvordan du har haft det, kan du også bede om professionel hjælp. Misigisimaguit qanoq-innerit pillugu ilaquttatit ikinngutitilluunniit oqaloqatigisinnaanagit, sulisunut ikioqqusinnaavutit

16 9. Uani tapersersorneqarlutillu ikiorneqarsinnaavutit 9. Her kan du få støtte og hjælp Katsorsarneqarnissat kissaatigigukku kommunimi suliamik suliaqartumut nunaqarfimmiluunniit kommunip allaffianut saaffiginnillutit ikiorsertissinnaavutit. Aamma Allorfiup katsorsaaviinut toqqaannartumik saaffiginnissinnaavutit, katsorsartinnissamillu ikioqqullutit. Katsorsaaviit sumiiffii attaveqaataallu -imi takuneqarsinnaapput. Aammattaaq Allorfiup aanngajaarniutit pillugit telefonianut sianertoqarsinnaavoq SMS-ertoqarluniluunniit: Qaqortumi, Nuummi, Sisimiuni imaluunniit Aasiaanni najugaqaruit najukkami Allorfimmi katsorsartissinnaavutit. Aamma 2018-imi Ilulissani Allorfeqalissaaq. Allorfeqanngitsumi najugaqaruit Nuummi katsorsartinneq ajornanngilaq, imaluunniit nammineq najugaqarfimmi angalallutik katsorsaasartunit katsorsartissinnaavutit. Sumiluunniit katsorsartikkaluaruit ilinnut akeqassanngilaq. Qaqugukkut pinngitsuuisinnaajunnaartoqartarpa? Nunarsuaq tamakkkerlugu peqqissutsimut kattuffissuaq WHO naapertorlugu pinngitsuuisinnaajunnaartoqartarpoq ataani ersiutaasartut minnerpaamik marluk qaammatip kingulliup ingerlanerani imaluunniit ukiumi kingullermi arlaleriarluni aqqusaarsimagaanni: Aanngajaarniummik annertuumik perusunneq, aanngajaarniutitornerup aqutarisinnaanerata annikillinera, kingunipilutsitsinerit, assinganik sunnertissagaanni annertusiartuinnartumik pisariaqartitsilernerup ersiutai (sunnertissagaanni aanngajaarniutip annertusiartuinnartup pisariaqartilernera). Aanngajaarniutip eqqarsaatigiuarnera, ajoquseraluarluni atuiuarneq, allanik qunusaarineq, piffissami sivisunerusumi annertuumik atuineq, annikinnerusumik atuinissamik kissaateqarneq imaluunniit atuinerup annikillisinnissaata sapilernera. Aangajaarniutip pissarsiarinissaanut piffissaq annertooq atorneqartarpoq, pissutsillu allat isiginngitsuusaarneqarlutik, soorlu suliffik imaluunniit ilaquttat. Hvis du ønsker alkoholbehandling, kan du søge hjælp ved at henvende dig til din sagsbehandler i kommunen eller bygdekontoret. Du kan også henvende dig direkte i et af Allorfiks behandlingscentre. Adresser og kontaktoplysninger kan du finde på Derudover kan du ringe eller sende en SMS til Allorfiks rusmiddeltelefon: Hvis du bor i Qaqortoq, Nuuk, Sisimiut eller Aasiaat, kan du få behandling i et lokalt Allorfik behandlingscenter. I 2018 åbnes et behandlingscenter i Ilulissat. Hvis du bor i en by uden et Allorfik behandlingscenter, kan du få behandling i Nuuk eller ved, at et rejsehold kommer til din hjemby. Lige meget hvor behandlingen foregår, er den gratis for dig. Hvornår er man afhængig af alkohol? Ifølge Verdenssundhedsorganisationen WHO er man afhængig, hvis man har haft mere end to af nedenstående symptomer inden for den sidste måned eller flere gange inden for det seneste år: Optagethed af stoffet, fortsat forbrug trods skader, trusler mod andre, større mængder over længere tid, ønske om at mindske indtag af stoffet eller manglende evne til at mindske indtagelse. Man bruger megen tid for at få stoffet og negligerer evt. andre forhold, for eksempel sit arbejde eller sin familie. Stærk trang til stoffet, nedsat kontrol over indtagelse af stoffet, abstinenssymptomer, tegn på tolerance (hvor man skal indtage mere og mere for at få en effekt)

17 Meerartaarneq isumaqarpoq piffissaq nutaaq aallartittoq. Angajoqqaanngorneq akisussaanermik ilimasuutinillu nassataqartarpoq. Immaqalu piffissanngorpoq allannguinissamut? Imigassamik atuisaruit neriuppugut unitsinissaa aalajangiutissagit. Tamanna pillugu meeqqavit qujaffigissavaatit. MANU imigassaq pillugu angajoqqaanut paasissutissiissutit -ni atuarsinnaavat imigassap meeqqat naartunerup nalaani qanoq sunnertarnerai. Aamma paasissavat imigassaq milutsitsinermut qanoq sunniuttarnersoq, aammalu imigassamik atuinerup ilaqutariittut inuuneq qanoq sunnersinnaaneraa. Aamma eqqarsaatissinneqassaatit imigassamik atuiffiunngitsumik inuunerup qanoq nukittorsarlutillu nutaanik nukissaqartilersinnaaneraatit. Imigassamik atuiunnaarniarlutit aalajangiinerit, tassaalersinnaavoq ilinnut, meeqqannut ilaquttannullu aalajangiinerit pingaarnersaat. Et nyt barn betyder, at en ny tid begynder. Der er ansvar og forventninger forbundet med at blive forældre. Og måske er det netop tid til forandring? Hvis du drikker alkohol, håber vi, du beslutter dig for at stoppe. Dit barn vil takke dig. I MANU information om alkohol til forældre kan du læse om, hvad alkohol gør ved dit barn under graviditeten. Du får også kendskab til, hvad det betyder for amningen, og hvordan brugen af alkohol kan påvirke livet i familien. Du vil også komme til at tænke over, hvordan et liv uden alkohol kan give dig styrke og fornyet energi. En beslutning om at stoppe med alkohol og at gennemføre den kan vise sig at blive det vigtigste for dig, dit barn og din familie. Peqqissutsimut Pitsaaliuinermullu Aqutsisoqarfik Styrelsen for Sundhed og Forebyggelse

Imigassaq naartunerlu, milutsitsineq angajoqqaajunerlu pillugit sulisunut paasissutissiissutit Information til fagpersoner om alkohol og graviditet, a

Imigassaq naartunerlu, milutsitsineq angajoqqaajunerlu pillugit sulisunut paasissutissiissutit Information til fagpersoner om alkohol og graviditet, a Imigassaq naartunerlu, milutsitsineq angajoqqaajunerlu pillugit sulisunut paasissutissiissutit Information til fagpersoner om alkohol og graviditet, amning og forældreskab MANU imigassaq naartunerlu, milutsitsineq

Rohkem

Imigassaq pillugu oqaloqatigiinnissamut ilitsersuut Samtalevejledning om alkohol

Imigassaq pillugu oqaloqatigiinnissamut ilitsersuut Samtalevejledning om alkohol Imigassaq pillugu oqaloqatigiinnissamut ilitsersuut Samtalevejledning om alkohol MANU imigassaq pillugu oqaloqatigiinnissamut ilitsersuut. MANU samtalevejledning om alkohol. Atortussiat suliarineqarput

Rohkem

Eksamen FSP5936/PSP5590 Estisk nivå I Elevar og privatistar / Elever og privatister Nynorsk/Bokmål

Eksamen FSP5936/PSP5590 Estisk nivå I Elevar og privatistar / Elever og privatister Nynorsk/Bokmål Eksamen 19.05.2014 FSP5936/PSP5590 Estisk nivå I Elevar og privatistar / Elever og privatister Nynorsk/Bokmål Oppgåve 1 Svar på spørsmålet nedanfor med fem seks setningar på estisk. Mida sa tegid eelmisel

Rohkem

my_lauluema

my_lauluema Lauluema Lehiste toomisel A. Annisti tekst rahvaluule õhjal Ester Mägi (1983) Soran Alt q = 144 Oh se da ke na ke va de ta, ae ga i lust üü ri kes ta! üü ri kes ta! 3 Ju ba on leh tis lei na kas ke, hal

Rohkem

Nuummi Katersortarfimmi / Nuuk Forsamlingshus Sapaammi septembarip ulluisa 30-ianni 2018 / Søndag den 30. september 2018

Nuummi Katersortarfimmi / Nuuk Forsamlingshus Sapaammi septembarip ulluisa 30-ianni 2018 / Søndag den 30. september 2018 Nuummi Katersortarfimmi / Nuuk Forsamlingshus Sapaammi septembarip ulluisa 30-ianni 2018 / Søndag den 30. september 2018 2 Inuussutissarsiornermut Nukissiuteqarnermullu Naalakkersuisoq Aqqalu Jerimiassen

Rohkem

Title

Title UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR QAASUITSUP KREDSRET Den 6. marts 20181c1. 09.00 holdt Qaasuitsup Kredsret offentlig retsmøde i retsbygningen i Upernavik Kredsdommer Elisabeth Kruse behandlede sagen. Reglerne

Rohkem

Rb til dom

Rb til dom 1 EQQARTUUSSISOQARFIMMI QAASUITSUMI EQQARTUUSSISUT SULIAANNIK ALLASSIMAFFIUP ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR QAASUITSUP KREDSRET Den 4. december 2017 kl. 09.00 holdt Qaasuitsup Kredsret i Aasiaat

Rohkem

Allagaq ammasoq Oqaatigineqartartut timitalerneqartariaqalerput! Asseq toqqorsivimmit Ukiut sisamat qaangiuppata Qaqortumi mittarfissaq atuutilertussa

Allagaq ammasoq Oqaatigineqartartut timitalerneqartariaqalerput! Asseq toqqorsivimmit Ukiut sisamat qaangiuppata Qaqortumi mittarfissaq atuutilertussa Allagaq ammasoq Oqaatigineqartartut timitalerneqartariaqalerput! Asseq toqqorsivimmit Ukiut sisamat qaangiuppata Qaqortumi mittarfissaq atuutilertussatut pilersaarutaavoq, ukiullu tulliuttut pissanganartut

Rohkem

ukiaq efterår 2010 Ilaqutariinnut atuagassiaq Familiemagasinet Sammisaq Inooqatigiiaani peqqissutsikkut naligiinngissuseq Tema Social ulighed i sundhe

ukiaq efterår 2010 Ilaqutariinnut atuagassiaq Familiemagasinet Sammisaq Inooqatigiiaani peqqissutsikkut naligiinngissuseq Tema Social ulighed i sundhe ukiaq efterår 2010 Ilaqutariinnut atuagassiaq Familiemagasinet Sammisaq Inooqatigiiaani peqqissutsikkut naligiinngissuseq Tema Social ulighed i sundhed Kalaallit Nunaanni inooqatigiiaani peqqissutsikkut

Rohkem

Kolofoni Qulequtaa: Inuit Innarluutillit Pisinnaatitaaffii pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaat Atuaruminarsagaq. Oplag: 1000 ISBN 97

Kolofoni Qulequtaa: Inuit Innarluutillit Pisinnaatitaaffii pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaat Atuaruminarsagaq. Oplag: 1000 ISBN 97 Kolofoni Qulequtaa: Inuit Innarluutillit Pisinnaatitaaffii pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaat Atuaruminarsagaq. Oplag: 1000 ISBN 978-87-970915-0-0 Allaaserisaq Inuit innarluutillit illersuisoqarfianit

Rohkem

(rb

(rb 9 Den 1. september 2016 kl. 1015 holdt Qeqqata Kredsret i Sisimiut offentligt retsmøde. Retten behandlede sagl.nr. QEQ-SIS-KS 0020-2016 Anklagemyndigheden mod T/U Cpr.nr. 3920 Qaqortoq V2/I2 forklarede

Rohkem

Rb til dom

Rb til dom EQQARTUUSSISOQARFIK QAASUITSUMI EQQARTUUSSISUT SULIAANIK ALLASSIMAFFIIT ASSILINEQARNERAT UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR QAASUITSUP KREDSRET Den 10. november 2017 kl. 0.00 holdt Qaasuitsoq Kredsret i Upernavik

Rohkem

Den 31. juli 2018 kl holdt Sermersooq Kredsret offentlig retsmøde i retsbygningen Kredsdommer Virna Kromann behandlede sagen. [ ] og [ ] var do

Den 31. juli 2018 kl holdt Sermersooq Kredsret offentlig retsmøde i retsbygningen Kredsdommer Virna Kromann behandlede sagen. [ ] og [ ] var do Den 31. juli 2018 kl. 09.00 holdt Sermersooq Kredsret offentlig retsmøde i retsbygningen Kredsdommer Virna Kromann behandlede sagen. og var domsmænd. var tolk. Reglerne i retsplejelovens 42 og 52, stk.

Rohkem

(rb

(rb EQQARTUUSSISOQARFIK SERMERSUUMI EQQARTUUSSISUT SULIAANNIK ALLASSIMAFFIUP ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR SERMERSOOQ KREDSRET Den 15. november 2016 kl. 08.15 holdt Sermersooq Kredsret i Nuuk offentligt

Rohkem

(rb

(rb EQQARTUUSSISOQARFIK SERMERSUUMI EQQARTUUSSISUT SULIAANNIK ALLASSIMAFFIUP ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR SERMERSOOQ KREDSRET Den 4. november 2016 kl. 9.00 holdt Sermersooq Kredsret i Nuuk offentligt

Rohkem

Ass.: Kommune Kujalleq Matumuuna nalunaarutigissavarput Kommune Kujallermi Kommunalbestyrelsemut qinigaaffimmi Partii Siumut aamma Partii At

Ass.: Kommune Kujalleq Matumuuna nalunaarutigissavarput Kommune Kujallermi Kommunalbestyrelsemut qinigaaffimmi Partii Siumut aamma Partii At Ass.: Kommune Kujalleq Matumuuna nalunaarutigissavarput Kommune Kujallermi Kommunalbestyrelsemut qinigaaffimmi 2017-2021 Partii Siumut aamma Partii Atassut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissusioratta.

Rohkem

University of Southern Denmark Social ulighed i sundhed i Grønland Pedersen, Cecilia Petrine Published in: SILA Publication date: 2010 Document versio

University of Southern Denmark Social ulighed i sundhed i Grønland Pedersen, Cecilia Petrine Published in: SILA Publication date: 2010 Document versio University of Southern Denmark Social ulighed i sundhed i Grønland Pedersen, Cecilia Petrine Published in: SILA Publication date: 2010 Document version Indsendt manuskript Citation for pulished version

Rohkem

Narsarsuaq pillugu suleqatigiissitaq Januaarip qaammataani 2019 Kommune Kujallermi Borgmesterip Kiista P. Isaksenip aamma Ine-qarnermut Attaveqaqatigi

Narsarsuaq pillugu suleqatigiissitaq Januaarip qaammataani 2019 Kommune Kujallermi Borgmesterip Kiista P. Isaksenip aamma Ine-qarnermut Attaveqaqatigi Narsarsuaq pillugu suleqatigiissitaq Januaarip qaammataani 2019 Kommune Kujallermi Borgmesterip Kiista P. Isaksenip aamma Ine-qarnermut Attaveqaqatigiinneermullu Naalakkersuisup Karl Frederik Danielsenip

Rohkem

Den blev af Grønlands Landsret i sagen

Den  blev af Grønlands Landsret i sagen NUNATTA EQQARTUUSSISUUNEQARFIANI EQQARTUUSSUTIP ALLASSIMAFFIATA ASSILINEQARNERA Naqqiut UDSKRIFT AF DOMBOGEN FOR GRØNLANDS LANDSRET Berigtiget Ulloq 4. juli 2017 Nunatta Eqqartuussisuuneqarfianit suliami

Rohkem

D1003_EXTERIOR_DOOR_UK_SE_NO_DK_FI_EE_LV_LT_RU_02_NEUTRAL_WEB

D1003_EXTERIOR_DOOR_UK_SE_NO_DK_FI_EE_LV_LT_RU_02_NEUTRAL_WEB UK SE NO DK FI EE LV LT RU EXTERIOR DOORS INSTALLATION INSTRUCTION MONTERINGSANVISNING YTTERDÖRRAR MONTERINGSANVISNING YTTERDØRER MONTAGEVEJLEDNING YDERDØRE ULKO-OVEN ASENNUSOHJE VÄLISUSTE PAIGALDUSJUHEND

Rohkem

Rb til dom

Rb til dom UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR QEQQA KREDSRET Den 1. marts 2018 kl. 09:00 holdt Qeqqata Kredsret i Sisimiut offentligt retsmøde. Kredsdommer var Louise Skifte. Domsmænd var og. Retten behandlede sagl.nr. QEQ-SIS-KS

Rohkem

Katsorsaaneq pillaatigalugu Asseq toqqorsivimmit Kinguaassiuutitigut atornerluineq akuerinngilarput, akiortuarnissaanullu periarfissarsiortuassaagut.

Katsorsaaneq pillaatigalugu Asseq toqqorsivimmit Kinguaassiuutitigut atornerluineq akuerinngilarput, akiortuarnissaanullu periarfissarsiortuassaagut. Katsorsaaneq pillaatigalugu Asseq toqqorsivimmit Kinguaassiuutitigut atornerluineq akuerinngilarput, akiortuarnissaanullu periarfissarsiortuassaagut. Ilaatigut pinaveersaartitsinermik sulinermik annertusaajuarnikkut.

Rohkem

Et sundt sexliv.indd

Et sundt sexliv.indd PEQQISSUUNEQ PILLUGU SAMMISAQ ANGISOOQ / STORT SUNDHEDSTEMA Usuup puua atortaruk På med kondomet Aviisi paasissutissiissut Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmit saqqummersinneqartoq Informationsavis udgivet

Rohkem

QINERSINEQ VALG

QINERSINEQ VALG QINERSINEQ VALG 2013 1 ioqatitsinnit sammi Nunarput silarsuarm iaqatigiittut nunarneqaraluttuinnarmat inu ssaassuseqarluta suarmioqataasullu akisu ut. pissuseqartariaqarpug aqatigiit kissaatitaamaammat

Rohkem

Eqqakkanik ikuallaavittaassat 400 millionit koruunit pallillugit akeqassasut Asseq toqqorsivimmit Kommunit eqqaavilernermut tunngatillugu mumisitsinia

Eqqakkanik ikuallaavittaassat 400 millionit koruunit pallillugit akeqassasut Asseq toqqorsivimmit Kommunit eqqaavilernermut tunngatillugu mumisitsinia Eqqakkanik ikuallaavittaassat 400 millionit koruunit pallillugit akeqassasut Asseq toqqorsivimmit Kommunit eqqaavilernermut tunngatillugu mumisitsiniarput". Sanaartornermullu aningaasartuutigineqartussat

Rohkem

Islandimiit nunatta kujataanut tikeraat Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilageeqarnermut Nunanullu Allanut Naalakkersuisoq Ane Lone Bagger aamma

Islandimiit nunatta kujataanut tikeraat Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilageeqarnermut Nunanullu Allanut Naalakkersuisoq Ane Lone Bagger aamma Islandimiit nunatta kujataanut tikeraat Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilageeqarnermut Nunanullu Allanut Naalakkersuisoq Ane Lone Bagger aamma Islandimi nunanut allanut tunngasunut naalakkersuisoq

Rohkem

KUJATAA-niit nunap ilaanni nunalerinermi kultur pillugu nutaarsiassat august 2019 KUJATAA pillugu Kalaallit Nunaata kujataani UNESCO-p kingornutassiar

KUJATAA-niit nunap ilaanni nunalerinermi kultur pillugu nutaarsiassat august 2019 KUJATAA pillugu Kalaallit Nunaata kujataani UNESCO-p kingornutassiar KUJATAA-niit nunap ilaanni nunalerinermi kultur pillugu nutaarsiassat august 2019 KUJATAA pillugu Kalaallit Nunaata kujataani UNESCO-p kingornutassiarfiit KUJATAA nunaminertat tallimaasut nunalerinermik

Rohkem

(rb

(rb 1 Den 30. august 2016 kl. 13:30 holdt Qeqqata Kredsret i Sisimiut offentligt retsmøde. Retten behandlede sagl.nr. QEQ-SIS-KS 0020-2016 Anklagemyndigheden mod T/U Cpr.nr. 3920 Qaqortoq T/U forklarede på

Rohkem

Ulloq 12. juni 2018 Eqqartuussisoqarfik Sermersuumit suliami sul.nr. K 37/2018 Unnerluussisussaatitaasut illuatungeralugu U Cpr.nr. [ ] Unnerluussisus

Ulloq 12. juni 2018 Eqqartuussisoqarfik Sermersuumit suliami sul.nr. K 37/2018 Unnerluussisussaatitaasut illuatungeralugu U Cpr.nr. [ ] Unnerluussisus Ulloq 12. juni 2018 Eqqartuussisoqarfik Sermersuumit suliami sul.nr. K 37/2018 Unnerluussisussaatitaasut illuatungeralugu U Cpr.nr. [ ] Unnerluussisussaatitaasut journaliata nr. 5517-97431-00515-17 oqaatigineqarpoq

Rohkem

Den blev af Grønlands Landsret i sagen

Den  blev af Grønlands Landsret i sagen NUNATTA EQQORTUUSSISUUNEQARFIANI EQQARTUUSSUTIP ALLASSIMAFFIATA ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF DOMBOGEN FOR GRØNLANDS LANDSRET Ulloq 12. februar 2019 blev Nunatta Eqqartuussisuuneqarfiani suliami sul.nr.

Rohkem

untitled

untitled detsember 2018 / nr. 11 (210) 2 Kih nu pi dut ses ma ja PUAEK KÕR GÕ, VAL GÕ NA GU JUÕES, NÄÜ TÄB KÄ DE, KUS OND KUÕES. LAE VAD, ET KÕIK JÕ VAKS RAN DA PAE LU NÄIN, KÕIK TULN TAL KAN DA! Män ni El me Vee

Rohkem

D1003_EXTERIOR_DOOR_UK_SE_NO_DK_FI_EE_LV_LT_RU_02_WEB

D1003_EXTERIOR_DOOR_UK_SE_NO_DK_FI_EE_LV_LT_RU_02_WEB UK SE NO DK FI EE LV LT RU EXTERIOR DOORS INSTALLATION INSTRUCTION MONTERINGSANVISNING YTTERDÖRRAR MONTERINGSANVISNING YTTERDØRER MONTAGEVEJLEDNING YDERDØRE ULKO-OVEN ASENNUSOHJE VÄLISUSTE PAIGALDUSJUHEND

Rohkem

Miluumasut Pattedyr Mammals Umimmak allaaserikkit Skriv om moskusokse Write about Muskox Uunga paasissutissat: Umimmak Fakta om moskusokse Facts about

Miluumasut Pattedyr Mammals Umimmak allaaserikkit Skriv om moskusokse Write about Muskox Uunga paasissutissat: Umimmak Fakta om moskusokse Facts about Umimmak allaaserikkit Skriv om moskusokse Write about Muskox Uunga paasissutissat: Umimmak Fakta om moskusokse Facts about Muskox Umimmak pillugu uanga oqaluttuassara Min fortælling om moskusokse My story

Rohkem

ReportS412

ReportS412 Lessentabel opleiding 1GL bi Biologie Ja Ja Nee 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 ckv CKV Ja Ja Nee 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 en Engels Ja Ja Nee 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 fa Frans Ja Ja Nee 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00

Rohkem

IMO 2000 Eesti võistkonna valikvõistlus Tartus, aprillil a. Ülesannete lahendused Esimene päev 1. Olgu vaadeldavad arvud a 1, a 2, a 3,

IMO 2000 Eesti võistkonna valikvõistlus Tartus, aprillil a. Ülesannete lahendused Esimene päev 1. Olgu vaadeldavad arvud a 1, a 2, a 3, IMO 000 Eesti võistkonna valikvõistlus Tartus, 19. 0. aprillil 000. a. Ülesannete lahendused Esimene päev 1. Olgu vaadeldavad arvud a 1, a, a 3, a 4, a 5. Paneme tähele, et (a 1 + a + a 3 a 4 a 5 ) (a

Rohkem

NUNAT AVANNARLIIT NORDEN PEQATIGIILLUTA NUKITTUVUGUT SAMMEN ER VI STÆRKERE INUUTEQ KRIGEL Nunanit Avannarlerni suleqateqartut Nunatsinni arlaliupput,

NUNAT AVANNARLIIT NORDEN PEQATIGIILLUTA NUKITTUVUGUT SAMMEN ER VI STÆRKERE INUUTEQ KRIGEL Nunanit Avannarlerni suleqateqartut Nunatsinni arlaliupput, NUNAT AVANNARLIIT NORDEN PEQATIGIILLUTA NUKITTUVUGUT SAMMEN ER VI STÆRKERE INUUTEQ KRIGEL Nunanit Avannarlerni suleqateqartut Nunatsinni arlaliupput, aajukulu ilai/mange i Grønland arbejder med det nordiske

Rohkem

Lääne-Virumaa noorte kergejõustiku lõppvõistlus Jõuluvõistlus Rakveres Tulemused Tüdrukud m Koht Nimi Sünniaeg Kool Tulemus 1 Laura O

Lääne-Virumaa noorte kergejõustiku lõppvõistlus Jõuluvõistlus Rakveres Tulemused Tüdrukud m Koht Nimi Sünniaeg Kool Tulemus 1 Laura O Lääne-Virumaa noorte kergejõustiku lõppvõistlus Jõuluvõistlus 13.12.13 Rakveres Tulemused Tüdrukud 2000 1 Laura Ong 8.4.00 RRG 8,60 2 Kirke Külmhallik 5.1.00 Kadrina KK 8,66 3 Elisabeth Eiche 22.2.00 RRG

Rohkem

ILINNIARTITAANERMUT, KULTUREQARNERMUT, ILAGEEQARNERMULLU NAALAKKERSUISOQARFIK DEPARTEMENTET FOR UDDANNELSE, KULTUR OG KIRKE ILINNIARTUT INAAT PILLUGIT

ILINNIARTITAANERMUT, KULTUREQARNERMUT, ILAGEEQARNERMULLU NAALAKKERSUISOQARFIK DEPARTEMENTET FOR UDDANNELSE, KULTUR OG KIRKE ILINNIARTUT INAAT PILLUGIT ILINNIARTITAANERMUT, KULTUREQARNERMUT, ILAGEEQARNERMULLU NAALAKKERSUISOQARFIK DEPARTEMENTET FOR UDDANNELSE, KULTUR OG KIRKE ILINNIARTUT INAAT PILLUGIT IMMIKKOORTUMUT PILERSAARUT SEKTORPLAN FOR KOLLEGIER

Rohkem

untitled

untitled TÄNA LEHES Kih nu tu letorn saab ka su tus loa Viiu li fes ti va li raa mes toi mub gur mee nä dal Va na Rand ma ajal oli nii! Mee leo lu kas reis folk loo rifes ti va li le Kree kas se Eve lin Il ves

Rohkem

ILU 1200-C26 KPT ILU 1200-C26 "Ivigaasanik arsaattarfissaq nutaaq", Ilulissat Qaasuitsup Kommuniani kommunimut pilersaarutaata p tapiata normu

ILU 1200-C26 KPT ILU 1200-C26 Ivigaasanik arsaattarfissaq nutaaq, Ilulissat Qaasuitsup Kommuniani kommunimut pilersaarutaata p tapiata normu ILU 1200-C26 KPT ILU 1200-C26 "Ivigaasanik arsaattarfissaq nutaaq", Ilulissat Qaasuitsup Kommuniani kommunimut pilersaarutaata 2014-26-p tapiata normua 54. Immikkoortortap ILU 1200-C26-ip pilersaarutaa.

Rohkem

Tehniline andmeleht Sadulventiilid (PN 16) VRG 2 2-tee ventiil, väliskeermega VRG 3 3-tee ventiil, väliskeermega Kirjeldus Ventiilid on kasutatavad ko

Tehniline andmeleht Sadulventiilid (PN 16) VRG 2 2-tee ventiil, väliskeermega VRG 3 3-tee ventiil, väliskeermega Kirjeldus Ventiilid on kasutatavad ko Tehniline andmeleht Sadulventiilid (PN 16) VRG 2 2-tee ventiil, väliskeermega VRG 3 3-tee ventiil, väliskeermega Kirjeldus Ventiilid on kasutatavad koos AMV(E) 335, AMV(E) 435 ja AMV(E) 438 SU täiturmootoritega.

Rohkem

(rb

(rb 1 UDSKRIFT AF RETSBOGEN FOR QAASUITSUP KREDSRET Den 7. marts 2017 kl. 9.00 holdt Qaasuitsup Kredsret i Ilulissat offentligt retsmøde på Hotel Icefjord mødelokale. Kredsdommer var Nicolaj Geisler. Domsmænd

Rohkem

MEEQQAT INUUNERISSUT Naliliinissamut paasissutissanik pissarsiniarluni misissuineq Meeqqanik kinguaassiuutitigut innarliineq pillugu innuttaasut isuma

MEEQQAT INUUNERISSUT Naliliinissamut paasissutissanik pissarsiniarluni misissuineq Meeqqanik kinguaassiuutitigut innarliineq pillugu innuttaasut isuma MEEQQAT INUUNERISSUT Naliliinissamut paasissutissanik pissarsiniarluni misissuineq Meeqqanik kinguaassiuutitigut innarliineq pillugu innuttaasut isumaat ilisimasaallu BEDRE BØRNELIV Naalisagaq Aaqqissuussamik

Rohkem

Sivdlek' Nr. 26

Sivdlek' Nr. 26 DLEK' Siut aviisiat ASIATISK BUFFET PÅ FARS DAG Ukiut 28-iat Nr. 22-30. maj 2018 28. årgang Bordbestilling TEL: 864700 5. JUNI Nal. 18-/ 245 kr. Mittarfiit Kangerlussuarlu oqallisaajuarsinnarput Lufthavnspakken

Rohkem

Microsoft PowerPoint - Tartu_seminar_2008_1 [Read-Only]

Microsoft PowerPoint - Tartu_seminar_2008_1 [Read-Only] Fundamentaalne analüüs Sten Pisang Tartu 2008 Täna tuleb juttu Fundamentaalse analüüsi olemusest Erinevatest meetoditest Näidetest 2 www.lhv.ee Mis on fundamentaalne analüüs? Fundamentaalseks analüüsiks

Rohkem

(rb

(rb 4 Den 02. juli 2014 kl. 09.00 holdt Qaasuitsup Kredsret i Aasiaat i offentligt retsmøde. Kredsdommer var Eleonora Steenholdt Mørch. Domsmænd var [..] og. Retten behandlede sagl.nr. QAA-AAS-KS-0280-2010

Rohkem

untitled

untitled Nr. 2 (175) / veebruar 2011 Tõstamaa valla 2011. aasta vapimärgi kavalerid Eili Oks tub li ja töö kas va nae ma, kes on suu re pa nu se and nud seits me oo tama tult va ne mad kao ta nud lap se lap se

Rohkem

untitled

untitled VÄLJAANDJA KIHNU VALLAVALITSUS detsember 2017 nr. 11 (199) Tai vi Ve sik, abi val la va nem Mi da põ ne vat tõi lõp pev Kih nu kul tuu ri ka lend ri kohta ar mas tan öel da, et see on kir ju na gu Kih

Rohkem

Title

Title Eqqartuussisoqarfik Qaasuitsup EQQARTUUSSUT Nalunaarutigineqartoq Eqqartuussisociarfik Qaasuitsup ulloq 15. februar 2018 Eqqaartuussiviup no. 790/2017 Politiets nr. 5511-97377-00144-16 Unnerluussisussaatitaasut

Rohkem

sander.indd

sander.indd Simmaniduo ja Kandlemees Sander LAULIK 43 laulu sünnipäevadeks, pulmadeks ja muudeks pidudeks 2016 ISMN 979-0-54002-301-0 Kirjastaja: RAFIKO Kirjastus OÜ, 2016 Postiaadress: Staadioni 38, 51008 Tartu www.rafiko.ee;

Rohkem

VRG 2, VRG 3

VRG 2, VRG 3 Tehniline andmeleht Sadulventiilid (PN 16) 2-tee ventiil, väliskeermega 3-tee ventiil, väliskeermega Kirjeldus Omadused Mullikindel konstruktsioon Mehhaaniline snepperühendus täiturmootoriga MV(E) 335,

Rohkem

VRB 2, VRB 3

VRB 2, VRB 3 Tehniline andmeleht Sadulventiilid (PN 6) VR - tee ventiil, sise- ja väliskeere 3-tee ventiil, sise- ja väliskeere Kirjeldus Omadused Mullikindel konstruktsioon Mehaaniline snepperühendus täiturmootoriga

Rohkem

Print\A4\LMergeQualify.PMT

Print\A4\LMergeQualify.PMT Sorted on Best Lap time WD NOORED - AJAD PEALE KOLMANDAT VOORU 0 Joonas PALMISTO Tom ADAMSON Andri KUTSAR Romet REISIN Karl-Kenneth NEUHAUS Marten PÕDER Sten IVANOV Oliver KURG Henri KUTSAR R. Best Tm

Rohkem

Botniaring Grand Race ja Endurance Cup Sorted on Laps Kaikki kilpailijat BTC1/TC/BMW R1 Botniaring 4,014 km :20 Race started at 12:31:23 P

Botniaring Grand Race ja Endurance Cup Sorted on Laps Kaikki kilpailijat BTC1/TC/BMW R1 Botniaring 4,014 km :20 Race started at 12:31:23 P /TC/BMW R 5..0 :0 Race started at :: Julius Skirmantas 0 :5.0 :58. Honda civic 88 Marius Miskunas 0 8. 0:.5 :5.5 Civic TypeR Andrius Keblys 0. 0:. :00.0 Honda Civic Type-R 5 5 Sari's racing team 5 0 :.5

Rohkem

ATUAKKAT ATUARFINNUT BØGER TIL SKOLERNE

ATUAKKAT ATUARFINNUT BØGER TIL SKOLERNE ATUAKKAT ATUARFINNUT BØGER TIL SKOLERNE 2019-20 www.milik.gl Asasakka ilinniartitsisut! Saqqummersitsivik milik publishingip atuakkanik pitsaasunik saqqummersitsisarnini ilisimaneqaatigaa, ukiullu ingerlanerini

Rohkem

4. Kuumaveeboilerid ja akumulatsioonipaagid STORACELL Kuumaveeboilerid STORACELL ST 120-2E, ST 160-2E...88 STORACELL SKB 160, STORACELL SK 12

4. Kuumaveeboilerid ja akumulatsioonipaagid STORACELL Kuumaveeboilerid STORACELL ST 120-2E, ST 160-2E...88 STORACELL SKB 160, STORACELL SK 12 4. Kuumaveeboilerid ja akumulatsioonipaagid STORACELL Kuumaveeboilerid STORACELL ST 120-2E, ST 160-2E...88 STORACELL SKB 160, 200...89 STORACELL SK 120-5ZB, SK 160-5ZB, SK 200-5ZB...90 STORACELL SK 300-5ZB,

Rohkem

Dombog

Dombog QEQQA EQQARTUUSSISOQARFIA EQQARTUUSSUTIP ALLASSIMAFFIATA ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF DOMBOGEN FOR QEQQA KREDSRET Ulloq 15. november 2018 Qeqqata Eqqartuussisoqarfianit suliami sul.nr. QEQ-MAN-KS 0141-2018

Rohkem

Tartu MV mitmevõistluses (U14, U16, U18, U20 ja täiskasvanud) , Tartu I päev P U14 60m 1 Egert Tohvre Tartu SS Kalev 8,69 719

Tartu MV mitmevõistluses (U14, U16, U18, U20 ja täiskasvanud) , Tartu I päev P U14 60m 1 Egert Tohvre Tartu SS Kalev 8,69 719 Tartu MV mitmevõistluses (U14, U16, U18, U20 ja täiskasvanud) 13.-14.03.2019, Tartu I päev P U14 60m 1 Egert Tohvre 02.03.2006 Tartu SS Kalev 8,69 719 2 Kert Alekand 29.06.2007 TÜ ASK 8,90 662 3 Hardi

Rohkem

Microsoft Word - LPC17_OB.doc

Microsoft Word - LPC17_OB.doc C17.1 Pilersaarusiaq Ilulissat Kommuneat Ilulissani illoqarfiup qeqqa Lokalplan Ilulissat Kommune Ilulissat bymidte Illoqarfiiup ilaanut pilersaarut C17.1 28.05 2008-imi tamanut nalunaarutigineqarpoq Lokalplan

Rohkem

untitled

untitled 20 aastat Tõstamaa valda ERI Nr. 5 (187) / juuni 2012 Armastatud koduvallale mõeldes juu nil 2012 möö dub 20 aas tat Tõs ta maa 17. val la oma va lit sus liku staa tu se taas kehtes ta mi sest. Aja loos

Rohkem

Lastevõistlus 26.september 2013, TÜ Spordihoone, Tartu Nimi Sünniaeg Tulemus TE vigurjooks 1 Johanna Jakobson ,0 2 Elsa Puu ,2 3 Liisy T

Lastevõistlus 26.september 2013, TÜ Spordihoone, Tartu Nimi Sünniaeg Tulemus TE vigurjooks 1 Johanna Jakobson ,0 2 Elsa Puu ,2 3 Liisy T Lastevõistlus 26.september 2013, TÜ Spordihoone, Tartu Nimi Sünniaeg Tulemus TE vigurjooks 1 Johanna Jakobson 2004 22,0 2 Elsa Puu 2005 22,2 3 Liisy Tõnuvere 2004 22,5 Kreeta Roose 2005 22,5 5 Petra Räbin

Rohkem

Microsoft Word - E4 Damer

Microsoft Word - E4 Damer Results U6 Cycle Tour 2014-07-10 Stage 4 Trimtex Criterium Class Damer Distance: 14 laps x 2,3 kms = 32,2 kms., Average speed: 38,0 kms/h. Plc No Name Club Time Diff Po 1 564 Nina Schultz Team Rytger 50:47

Rohkem

RAPLA MAAKONNA MEISTRIVÕISTLUSED MK JUHAN LAHTISED MEISTRIVÕISTLUSED Kivi-Vigala, 14. märts a sündinud ja nooremad 2004a sündinud ja nooremad

RAPLA MAAKONNA MEISTRIVÕISTLUSED MK JUHAN LAHTISED MEISTRIVÕISTLUSED Kivi-Vigala, 14. märts a sündinud ja nooremad 2004a sündinud ja nooremad RAPLA MAAKONNA MEISTRIVÕISTLUSED MK JUHAN LAHTISED MEISTRIVÕISTLUSED Kivi-Vigala, 1. märts 215 199a sündinud ja nooremad 2a sündinud ja nooremad 27a sündinud ja nooremad 3kg 3kg 22kg 1 Kaarel Tamm (SK

Rohkem

Väljaandja: Keskkonnaminister Akti liik: määrus Teksti liik: terviktekst Redaktsiooni jõustumise kp: Redaktsiooni kehtivuse lõpp:

Väljaandja: Keskkonnaminister Akti liik: määrus Teksti liik: terviktekst Redaktsiooni jõustumise kp: Redaktsiooni kehtivuse lõpp: Väljaandja: Keskkonnaminister Akti liik: määrus Teksti liik: terviktekst Redaktsiooni jõustumise kp: 0.02.2009 Redaktsiooni kehtivuse lõpp: 3.0.206 Avaldamismärge: Kiirgustegevuses tekkinud radioaktiivsete

Rohkem

Markina

Markina EUROOPA NOORTE ALKOHOLITARBIMISE PREVENTSIOONI PRAKTIKAD JA SEKKUMISED Anna Markina Tartu Ülikool Meie ülesanne on: Tuvastada ja välja valida erinevaid programme ja sekkumist, mida on hinnatud ja mille

Rohkem

untitled

untitled SIVDLEK' Sisimiut aviisiat Ukiut 25-iat Nr. 20-13. Maj 2015 25. årgang Anorthosit piiarnissaa tuavi! Nipilersullammaat Perumiit Anorthosit-mine hurtigst muligt! Qupp. 6-7 Eksklusive musikere fra Peru (Ass./Foto:

Rohkem

untitled

untitled NR 3 2019 (305) Nr 3/4 (116) 2019 Ajakiri Meremees on Eesti Mereakadeemia, merendusettevõtete ja -organisatsioonide toel ilmuv ajakiri. Sisukord Meremees on Eesti merendusajakiri, mida antakse välja 1989.

Rohkem

1. Eesti keele B2-taseme eksamiks ettevalmistamisele suunatud kursus Algus OÜ 2. Õppekavarühm: võõrkeeled ja -kultuurid. Õppekava õp v lju d d sa skus

1. Eesti keele B2-taseme eksamiks ettevalmistamisele suunatud kursus Algus OÜ 2. Õppekavarühm: võõrkeeled ja -kultuurid. Õppekava õp v lju d d sa skus 1 Eesti keele B2-taseme eksamiks ettevalmistamisele suunatud kursus Algus OÜ 2 Õppekavarühm: võõrkeeled ja -kultuurid Õppekava õp v lju d d sa skus e kaupa: : Kuulamine -, (uudised, intervjuud, filmid,

Rohkem

UDSKRIFT AF RETSBOGEN

UDSKRIFT   AF   RETSBOGEN 1 EQQARTUUSSISOQARFIK QAASUITSUMI EQQARTUUSSUTIP ALLASSIMAFFIATA ASSILINEQARNERA UDSKRIFT AF DOMBOGEN FOR QAASUITSUP KREDSRET Ulloq 20. september 2016 Qaasuitsup Eqqartuussisoqarfik Kangaatsiaq suliami

Rohkem

REMAA 8/28/12 KARIKAVÕISTLUSED 2012, EESTI KARIKAS IV ETAPP, RS FEVA JA 29er EESTI MEISTRI SAAREMAA KARIKAVÕISTLUSED 2012, EESTI KARIKAS IV ETAPP, RS

REMAA 8/28/12 KARIKAVÕISTLUSED 2012, EESTI KARIKAS IV ETAPP, RS FEVA JA 29er EESTI MEISTRI SAAREMAA KARIKAVÕISTLUSED 2012, EESTI KARIKAS IV ETAPP, RS SAAREMAA KARIKAVÕISTLUSED 2012, EESTI KARIKAS IV ETAPP, RS FEVA JA 29er EESTI MEISTRIVÕISTLUSED Series Standing - 7 races scored Information is provisional and subject to modification Regatta results saved:

Rohkem

ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU

ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU ACU000003 ACU000005 ACU000006 ACU000012 ACU000014 ACU000016 ACU000017 ACU000019 ACU000020 ACU000024 ACU000025 ACU000026 ACU000028 ACU000029 ACU000035 ACU000037 ACU000038 ACU000040 ACU000041 ACU000043 ACU000046

Rohkem

untitled

untitled Nr. 3 (176) / märts 2011 Palju õnne, lauluvõistlus! 18. märt sil toimus Tõs ta maa rah va ma jas to re juu be li hõn guli ne 15. val la noor te so listi de kon kurss Muu si ka meid kõi ki seob... Laul

Rohkem

II Tallinna Bachi nimeline muusikafestival jaanuar 2013 Festivali korraldajad: Ars Musica Estonica Tallinna Linnavalitsus Eesti Kunstimuuseum 1.

II Tallinna Bachi nimeline muusikafestival jaanuar 2013 Festivali korraldajad: Ars Musica Estonica Tallinna Linnavalitsus Eesti Kunstimuuseum 1. II Tallinna Bachi nimeline muusikafestival 1. 7. jaanuar 2013 Festivali korraldajad: Ars Musica Estonica Tallinna Linnavalitsus Eesti Kunstimuuseum 1.-7. jaanuaril 2013. toimub II Tallinna Bachi nimeline

Rohkem

Microsoft PowerPoint - Joogivesi Tartu regioonis nov08

Microsoft PowerPoint - Joogivesi Tartu regioonis nov08 Joogivee kvaliteedist Tartu regioonis Kea Kiidjärv, Tartu TKT juhtivinspektor Ettekande sisu Tartu regioon Tartu TKT ülesanne seoses joogiveega Ühisveevärgid arvudes Joogivee kvaliteet regioonis (2007)

Rohkem

untitled

untitled VÄLJAANDJA KIHNU VALLAVALITSUS aprill 2019 nr. 4 (214) Käib töö ja naer koos! Met sa maa pä ri mus talus pee ti ap ril li viima sel nä da la va hetu sel ku du mis fes ti va li, kus paar küm mend kä si

Rohkem

SK-3MD

SK-3MD SK-MD KENWOOD CORPORATION COMPACT DIGITAL AUDIO TEXT B60-57-0 0 MA (J) FE 00 JA 57/0-/JA** Page.07.00, :6 amadobe PageMaker 6.5J/PPC JA JA 6 5 5 6 8 55 56 58 60 6 6 66 67 68 69 69 7 7 76 0 5 8 0 7 8 5

Rohkem