Ilinniartitaanermut immikkoortumik suilffeqarnermullu atuumassuteqarnermik siuartitsineq

Väljavõte

1 Ilinniartitaanermut immikkoortumik suilffeqarnermullu atuumassuteqarnermik siuartitsineq Søren Bjerregaard aamma Mitdlarak Lennert Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit paasiniaaqatigiinneq 2020

2 Suliffeqarnermut attuumassuteqarnermi ilinniagaqarneq annertuumik pingaaruteqarpoq Inuit meeqqat atuarfiata kingorna ilinniagaqartut suliffeqartut amerlanerusarput Inuit taamaallaat meeqqat atuarfianni atuarsimasut ikinnerit suliffeqartarput Ilinniartitaanermi kinguussaaqqaneq suliffeqartarnermut aporfiit annersaraat Ilinniarsimassutsip qaffasissusaa aallaavigalugu inuussutissarsiornermi peqataaneq18-65 ukiullit % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 0% 32,8% 32,3% 8,6% 58,5% 1,8% 66,0% 14,3% 3,6% 82,0% Folkeskole Gymnasium Erhvervsuddannelse 7,5% 0,6% 91,9% Videregående uddannelse Beskæftigede Ledige Uden for arbejdsstyrken

3 Illinniarsimassutsip inuussutissarsiutini peqataaneq annertusisittarpaa Ilinniartitaaneq inuussutissarsiutitigut piginnaasaqalersitsisoq: Inuussutissarsiutini peqataaneq 5-10 procentpointinik annertusisittarpaa Sulisartuujunnaarnissarlu kinguartittarlugu Isertitaqarnerulernerlu qulakkeerlugu Taamaammat inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut ataasiakkaallu imminnut pilersorsinnaanermut periarfissaqarnerannut annertuumik sunniuteqarpoq 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 0% Ilinniarsimassutsip qaffasissusaa aallaavigalugu inussutissiarsiornermi peqataanieq, ukiullit Folkeskole Erhvervsudd. Videregående udd.

4 Ilinniarsimassutsimik siuartitsineq Ilinniarsimassutsip siuartinnera Kalaallit Nunaanni ilinniarsimasunik toqqammaveqartoq (2015) Ilinniarsimasut nikinngiffiini: Inuusuttut ilinniarfiini ingerlaqqiffiusumillu ilinniarfinni ullumikkutut tiguneqartartut, taamaatitsiinnartartut, naammassisartullu iinnarnerat! Ilinniagaqartut ingerlatseriaasiat taamaaginnassappat amerlanerit ilinniagaqalissapput, eqimattarli angisooq taamaallaat annerpaamik meeqqat atuarfianni atuarsimanermik ilinniagaqassaaq. Ilinniagaqartut ingerlatseriaasiat taamaaginnartillugu ilinniagaqartunik siuartitsineq, innuttaasut llu akornanni ukiullit 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 0% 7% 9% 12% 14% 17% 20% 21% 6% 67% 23% 8% 61% 24% 9% 56% 24% 23% 22% 11% 11% 52% 49% 47% Folkeskole Gymn. Erhvervsudd. Videregående udd.

5 Nunatta aningaasaqarneranik periuseq nutaaq Et eksempel: Reform der får flere til at gennemføre en kompetecegivende uddannelse Innuttaasunik siuartitsineq Ilinniagaqarneq: Ilinniagaqartut amerlinerat, amerlanerillu inuussutissarsiornikkut piginnaasaqalernerat Suliffeqarneq: Sulisartut amerlinerat, suliffeqanngitsut isumaginnerullu iluani soraarninngortut ikilinerat Pisortat aningaasaqarnerat: Ilinniagaqarnermi aningaasartuuteqarneruneq skattilu qaffasinnerusoq. Aningaasaqarnikkut politikki iluarsartuusseqqinnerlu atasinnaasoq? Soraarnerussutisiat: Nammineq soraarnerussutisianut katersat amerlanerusut, akileraarutinut akiliutissat kinguartitat amerlanerusut Aningaasaqarnermi sunniutinik : Isertitat amerlinerat, atuinerit aningasaliinerillu annertunerusut

6 Meeqqat atuarfiata pitsaassusaa qaffatariaqarpoq Atuartut angusalunnerit inuusuttut ilinniagaannut ingerlaqqinnginnissaat ilimanaateqarneruvoq Meeqqat atuarfiup pitsaassusaa inuusuttut ilinniarfiannut ikaarsaarnermut suliffeqalernissamullu pingaaruteqarpoq Taamaammat ilinniartitaanermut politikki suliffissaqarnermut, inuussutissarsiornerup ineriartorneranut aningaasarsiornikkut siuariarnissamullu pingaaruteqarpoq Folkeskoleelevers resultat ved afgangsprøver i 2013 sammenlignet med deres uddannelsesstatus i % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 0% 83% 17% Lavt prøveresultat 39% 61% Mellem prøveresultat 6% 94% Højt prøveresultat Påbegyndt eller fuldført uddannelse Ingen uddannelse

7 Meeqqat atuarfiata pitsaassusaa qanoq ippa? Pitsaassutsip qaffassarnissaanut kina akisussaanerpaava? Kina akisussaatinneqassava? Klassini pisut inatsimmi piumasaqaatinik naammassinninngippata qanoq pisoqassava? Atuarfik angusaluttuarpat qanoq pisoqassava?

8 Meeqqat atuarfiata pitsaassusaa qanoq maanna qularnaarneqarpa? Nunami, kommunini piffinnilu ingerlatsiviit nakkutilliinissamut pisussaaffinnik tamanik tigumiartuuvoq. Nakkutilliinissamulli pisussaaffiit imarisanik akuttussutsinillu sukumiisunik imaqanngillat. Pitsaassutsimik nalunaarusianik, 1. oktoberimilu nalunaarsuutinik katersisoqartarpoq kiisalu trinini misilitsinnerit inaarutaasumillu soraarummeernerit ingerlanneqartarput. Qitiusumik ilikkagassanut anguniakkat eqqaassanngikkaanni, misilitsitsissutit assigiissaakkat inaarutaasumillu soraarummeerutini anguniagassanik pitsaassutsimilluunniit anguniakkanik aalajangersagaqanngilaq.

9 Suut pitsaanerulersissinnaavavut? Apeqqut unaavoq: Ajornartorsiut suua suliniutillu/aaqqissuusseqqinnerit/nalilersuinerni periutsit ajornartorsiummik aaqqiisinnaappat? Pisariaqartitat: Pitsaassutsip qaffasissusaanut anguniagassat qaffasissussaat naalakkersuinikkut aalajangigaq Meeqqat atuarfiata QANOQ pitsanngorsarneqarsinnaaneranut ilisimasaqarnerunissaq Suleqatigiinneq Ataqatigiissaarineq Pingarnerpaatut malitseqartitsineq